10.000 staatlozen in Nederland
In Nederland zijn meer dan 4.000 mensen als staatloos geregistreerd in de Basisregistratie Personen (BRP). “UNHCR schat echter dat het werkelijke aantal een stuk hoger ligt, zo’n 10.000 mensen. Veel staatlozen kunnen namelijk niet aantonen dat ze staatloos zijn”, zegt Luke Korlaar, Hoofd Protection van UNHCR Nederland.
“Wij pleiten daarom sinds 2011 voor een staatloosheidvaststellingsprocedure. In zo’n procedure kunnen mensen de rechter vragen om uitspraak te doen over hun vermeende staatloosheid.”, zegt Luke Korlaar, Hoofd Protection van UNHCR Nederland.
Wet vaststelling staatloosheid
In 2016 is een wetsvoorstel gedaan voor zo’n procedure. Dit voorstel moet nog in behandeling worden genomen door de Tweede Kamer. In het huidige voorstel kan de rechter vaststellen dat iemand staatloos is, en dus door geen enkel land als burger wordt gezien, maar dit heeft geen gevolgen voor de verblijfstatus. Luke: “ UNHCR vindt dat verblijfsrecht moet worden gekoppeld aan het toekennen van staatloosheid. Een staatloze blijft anders in een uitzichtloze situatie, zonder enige rechten.”
Oorzaken van staatloosheid
Staatloosheid heeft vele oorzaken. Van het uiteenvallen van een land in meerdere kleine staten, tot discriminatie of gebrekkige wetgeving. De impact op mensen en hun familie is enorm. Staatloosheid betekent een leven zonder nationaliteit, zonder opleiding, zonder medische zorg, zonder werk. Een leven zonder de mogelijkheid om te trouwen, een huis te kopen en vrij te reizen. Een leven zonder hoop.
Oplossing: geef ieder mens een nationaliteit
UNHCR gelooft dat staatloosheid voorkomen kan worden, en dat het met voldoende politieke wil zelfs volledig uit te bannen is. Fillipo Grandi, de Hoge Commissaris voor de Vluchtelingen van de Verenigde Naties roept alle overheden en wetgevers over de hele wereld op actie te ondernemen zodat in 2024 niemand meer staatloos is.
Vier jaar geleden lanceerde UNHCR de #IBelong campagne om een einde te maken aan staatloosheid. In de afgelopen vier jaar hebben er wereldwijd meer dan 166.000 mensen een nationaliteit gekregen. Landen als Kenia, Kirgizië en Thailand geven het goede voorbeeld, door te laten zien dat met politieke wil en actie de levens van tienduizenden mensen kunnen veranderen.
Met aanpassingen in wetgeving kan geregeld worden dat zowel vrouwen als mannen hun nationaliteit kunnen doorgeven aan hun kinderen. Ook kunnen met nationale procedures staatloze personen geïdentificeerd worden. Negen landen hebben hun procedures verbeterd, zes hebben hun wetten aangepast en twee landen hebben genderdiscriminatie uitgebannen, zodat vrouwen hun nationaliteit aan hun kinderen kunnen overdragen. Negen landen hebben officieel een nationaal plan ingevoerd om staatloosheid terug te dringen.