Repatrianten

Veel vluchtelingen dromen ervan om terug te keren naar hun eigen land. UNHCR beschouwt terugkeer naar het land van herkomst, ook wel ‘repatriëring’ genoemd, als een van de beste opties voor vluchtelingen, mits het veilig is.We hebben heel wat grootschalige repatriëringsprogramma's geleid. Daarmee hielpen we miljoenen vluchtelingen naar hun land van herkomst terug te keren.

Wat zijn repatrianten?

Repatrianten, ook wel 'terugkeerders' genoemd, zijn vluchtelingen die terugkeren naar hun land van herkomst. Voor veel mensen die gedwongen op de vlucht zijn, sluit de terugkeer naar huis een vaak traumatische tijd af. Sommige vluchtelingen kunnen na maanden, jaren of zelfs decennia terugkeren naar huis - en sommigen helemaal niet.

De beslissing om vrijwillig te repatriëren is een persoonlijke beslissing die wordt beïnvloed door vele factoren. Belemmeringen voor terugkeer naar veel landen van herkomst zijn onder meer aanhoudende onzekerheid, het ontbreken van essentiële basisdiensten en het gebrek aan mogelijkheden om in het levensonderhoud te voorzien.

Hoeveel vluchtelingen keren terug naar huis?

We zien al jaren een dalende trend met betrekking tot de terugkeer van vluchtelingen doordat veel conflicten en oorlogen blijven voortduren.

Als mensen vrijwillig willen terugkeren zal UNHCR ze daarbij zoveel mogelijk ondersteunen. Ook als, in uitzonderlijke gevallen, UNHCR het land als nog niet voldoende veilig beoordeelt. Wij roepen overheden dan op om nog niet over te gaan tot gedwongen uitzetting.

In 2023 konden slechts 1,1 miljoen vluchtelingen terugkeren naar hun land van herkomst. 5,1 miljoen binnenlands ontheemden (mensen die op de vlucht zijn in eigen land) keerden terug naar huis in 2023.

Maurice Glanhan Banhan (73) was met zijn vrouw en kinderen naar Liberia gevlucht in 2012. Nu woont hij samen met zijn vrouw in een nieuw huis in Ivoorkust, gefinancierd door UNHCR. © UNHCR/Colin Delfosse

Ivoriaanse vluchtelingen zwaaien naar wachtende vrienden en familie vanaf het schip dat hen van Liberia terug naar Ivoorkust brengt. © UNHCR/Colin Delfosse

De Hoge Commissaris voor Vluchtelingen Filippo Grandi met Sea Inès Diehi, een Ivoriaan die in 2019 naar huis terugkeerde en een klein bedrijf opzette met hulp van UNHCR. © UNHCR/Colin Delfosse

Hoe helpt UNHCR bij repatriëring?

UNHCR speelt een leidende rol en werkt samen met overheden en andere partners om vrijwillige terugkeer in veiligheid en waardigheid te bevorderen, te vergemakkelijken en te coördineren. Dit doen we door middel van:

Hulp bij het het behouden en uitbreiden van vaardigheden en middelen tijdens ontheemding die vluchtelingen bij terugkeer zullen ondersteunen;
Zorgen voor een vrijwillige en geïnformeerde keuze, onder meer door het verzamelen en delen van actuele informatie over het land en de regio van herkomst met vluchtelingen, het organiseren van "kijkbezoeken" en het geven van advies;
Ondersteuning bij vervoer naar gebied van herkomst;
Monitoren van de situatie van terugkeerders bij hun terugkeer; het faciliteren van deelname van terugkeerders aan vredes- en verzoeningsactiviteiten;
Het ondersteunen van interventies zoals toegang tot juridische hulp en teruggave van huis, land en eigendommen in terugkeergebieden;
Meewerken aan interventies om levensonderhoud te bevorderen in terugkeergebieden;
Bevordering van de opname van terugkeerders in overheidsplannen in de landen van terugkeer.