W trosce o lepszą pomoc dla tych, którzy jej najbardziej potrzebują

Tacy ludzie nie są w stanie samodzielnie zadbać o swój dobrobyt, a procedury uchodźcze nierzadko ignorują ich szczególne potrzeby i nie dają możliwości zapewnienia im indywidualnej i adekwatnej opieki psychologicznej. Z tego powodu często nie są w stanie udzielić władzom wyczerpujących informacji na temat przyczyn ucieczki ze swojego kraju pochodzenia. To może dodatkowo im utrudnić otrzymanie statusu uchodźcy.

Celem projektu „Response to Vulnerability in Asylum” jest zmienić tę sytuację.

Pomoc wrażliwym

Efektem przedsięwzięcia ma być wypracowanie trwałych rozwiązań, które znacząco poprawią sytuację szczególnie wrażliwej grupy osób ubiegających się o nadanie statusu uchodźcy.

Projekt – koordynowany przez Przedstawicielstwo Regionalne UNHCR na Europę Środkową i współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu na rzecz Uchodźców – jest prowadzony równolegle w sześciu krajach. Oprócz Polski są to: Bułgaria, Rumunia, Słowacja, Węgry oraz Wielka Brytania. W Polsce jego realizacja odbędzie się we współpracy z Urzędem do spraw Cudzoziemców.

Osoby, które ubiegają się o status uchodźcy, często mają za sobą traumatyczne doświadczenia i wymagają fachowej opieki. Dotyczy to zwłaszcza osób szczególnie wrażliwych ze względu na wiek (dzieci, osoby starsze), stan fizyczny czy psychiczny (osoby niepełnosprawne czy cierpiące na zespół stresu pourazowego, ofiary handlu ludźmi) lub status społeczny (mniejszości seksualne czy samotne matki).

Celem projektu „Response to Vulnerability in Asylum” jest stworzenie mechanizmów, które pozwolą na gromadzenie informacji o takich osobach, stworzenie skutecznego systemu identyfikacji ich potrzeb i adekwatną na nie reakcję.

Co trzeba zmienić

W Polsce, mimo istnienia obowiązujących przepisów, ciągle nie ma sprawnego systemu identyfikacji ofiar przemocy i traumy. Wprowadzaniem go – w trakcie projektu i po jego zakończeniu – ma się zająć Urząd do spraw Cudzoziemców. W rezultacie osoby szczególnie wrażliwe będą miały w trakcie trwania procedury uchodźczej zapewnione warunki odpowiednie do ich sytuacji.

Główne działania w ramach projektu „Response to Vulnerability in Asylum” można podzielić na cztery grupy:

• Monitoring stosowania prawa w krajach objętych projektem. Dzięki temu będzie możliwe poznanie sytuacji osób szczególnie wrażliwych, które znajdują się w procedurze uchodźczej, a także sformułowanie oceny jakości tej procedury i przygotowanie analizy porównawczej. Monitoring będzie realizowany we współpracy z administracją publiczną i organizacjami pozarządowymi.

• Analiza prawa i orzecznictwa na poziomie krajowym i unijnym. Pozwoli ona na ustalenie dobrych praktyk i obszarów priorytetowych dla przyszłych działań w krajach objętych projektem.

• Poszerzanie umiejętności i wiedzy przedstawicieli administracji publicznej w celu zapewnienia skutecznego reagowania na potrzeby osób szczególnie wrażliwych.

• Wypracowanie i przyjęcie Standardowych Procedur Postępowania dla każdego z krajów uczestniczących w projekcie. Stosowanie się do nich poprawi jakość wydawanych decyzji i wdrażanych rozwiązań oraz ułatwi ujednolicenie krajowych procedur w ramach Wspólnego Europejskiego Systemu Azylowego.

Goście i partnerzy

Realizacja projektu, który ma się zakończyć w grudniu 2013 roku, rozpoczęła się od spotkania z udziałem działaczy organizacji pozarządowych (Fundacji Dzieci Niczyje, Polskiego Forum Migracyjnego, Helsińskiej Fundacji Praw Cżłowieka, Stowarzyszenia Interwencji Prawnej, Polskiej Akcji Humanitarnej, Fundacji Ocalenie, Fundacji Międzynarodowa Inicjatywa Humanitarna oraz Fundacji Instytut na rzecz Państwa Prawa), psychoterapeutów i przedstawicieli UNHCR. Dr. Elżbieta Zdankiewicz-Ścigała ze Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej wygłosiła wykład na temat przyczyn i skutków stresu pourazowego oraz jego wpływie na człowieka.

Więcej informacji o projekcie Response to Vulnerability in Asylum

Rafał Kostrzyński, Warszawa