Konferencja o obywatelstwie i bezpaństwowości

Czy Polska może się stać stroną umów międzynarodowych w zakresie obywatelstwa i bezpaństwowości? Odpowiedzi, między innymi na to pytanie, szukali uczestnicy konferencji zorganizowanej przez Biuro Krajowe UNHCR w Polsce we współpracy z Departamentem Obywatelstwa i Repatriacji Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz Instytutem Prawa Międzynarodowego Uniwersytetu Warszawskiego 20 stycznia tego roku w Warszawie.

W XX wieku podejście władz do zagadnienia obywatelstwa w Polsce przechodziło daleko idące zmiany. Po odzyskaniu niepodległości w 1918 r. Polska zapewniła swobodę jego nabywania osobom przebywającym na jej terytorium. Po drugiej wojnie światowej, władze komunistyczne wykorzystywały przepisy o obywatelstwie do uprawiania inżynierii społecznej poprzez eliminowanie ze społeczeństwa osób niepolskiego pochodzenia oraz „obcych politycznie". Sytuacja uległa zmianie w związku z demokratycznymi przemianami ostatnich dwudziestu lat.

W ocenie ekspertów obecne przepisy o obywatelstwie oraz praktyka organów państwowych zasadniczo spełniają warunki stosownych porozumień międzynarodowych. W tej sytuacji pojawia się możliwość przystąpienia przez Polskę do takich umów międzynarodowych jak Konwencja o Ograniczaniu Bezpaństwowości z 1961 r. czy też Europejska Konwencja o Obywatelstwie z 1997 r.

Przystąpienie Polski do tych konwencji zdaniem wielu uczestników konferencji byłoby zgodne z demokratycznym charakterem państwa, stanowiąc przy tym poważny sygnał dla społeczności międzynarodowej odnośnie wartości wyznawanych przez polskie władze i społeczeństwo. Deklaracja przystąpienia do Konwencji o Ograniczaniu Bezpaństwowości z 1961 r. w przypadającą na ten rok jej 50-tą rocznicę, byłaby także istotnym wkładem ze strony Polski na rzecz upowszechniania na świecie zawartych w niej standardów.

Konferencja spotkała się ze znacznym zainteresowaniem. Wzięli w niej udział wysokiej rangi przedstawiciele rządu i Kancelarii Prezydenta, sądownictwa administracyjnego oraz świata akademickiego.