H Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες κλείνει 75 χρόνια ζωής – κρατώντας ζωντανές τις συλλογικές μας υποσχέσεις

«Πρόσφυγες, δεν είστε μόνοι».

Αυτό είναι το μήνυμά μας προς εσάς σήμερα – και κάθε μέρα. Αυτή τη στιγμή, περισσότεροι από 117 εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως παραμένουν αναγκαστικά εκτοπισμένοι, έχοντας αναγκαστεί να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους. Κάθε λεπτό, ένας άνθρωπος δραπετεύει από τον πόλεμο ή τους διωγμούς απλώς για να επιβιώσει.

Το δικαίωμα αναζήτησης ασύλου – η συλλογική μας δέσμευση να προσφέρουμε ασφάλεια σε ανθρώπους με βάσιμο φόβο δίωξης ή σε όσους διαφεύγουν από συγκρούσεις και πολέμους – υπογράφηκε με ανεξίτηλο μελάνι από τα κράτη το 1951. Ωστόσο, αυτή η υπόσχεση που έδωσε ο κόσμος πριν από 75 χρόνια, να προστατεύει όσους αναγκάζονται να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους, βρίσκεται σήμερα υπό απειλή, περισσότερο ίσως από ποτέ στη σύγχρονη ιστορία.

Οι προκλήσεις είναι τεράστιες: ο εκτοπισμός είναι πλέον πιο σύνθετος και μακροχρόνιος, η ειρήνη είναι δύσκολο να επιτευχθεί και τα χρηματοδοτικά κενά αποδεκατίζουν βασικά προγράμματα. Κατά καιρούς, ο φόβος και ο διχασμός μοιάζει να σκεπάζουν τη συμπόνια. Τα περιθώρια διασφάλισης του ασύλουσυρρικνώνονται. Η ξενοφοβία αυξάνεται.

Ακούμε επίσης φωνές που υπονομεύουν τη Σύμβαση για τους Πρόσφυγες, η οποία γεννήθηκε μέσα από τις φρικαλεότητες του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου για να διασφαλίσει ότι όσοι άνθρωποι φεύγουν για να σώσουν τη ζωή τους θα μπορούν να βρουν ασφάλεια. Η χρηματοδότηση της ανθρωπιστικής βοήθειας έχει περικοπεί δραστικά - για την Ύπατη Αρμοστεία, κατά περίπου 35% μέχρι στιγμής φέτος – αφήνοντας εκατομμύρια ανθρώπους χωρίς πρόσβαση σε ασφάλεια, τρόφιμα, στέγη και ζωτικές υπηρεσίες προστασίας, πόσο μάλλον τα μέσα για να ξαναχτίσουν τη ζωή τους με αυτονομία.

Η απάντησή μας είναι απλή: το άσυλο σώζει ζωές και είναι απολύτως αναγκαίο. Πρέπει να διαφυλαχθεί. Την Κυριακή, 14 Δεκεμβρίου 2025, συμπληρώθηκαν ακριβώς 75 χρόνια από την υιοθέτηση το 1950 του Καταστατικού του Γραφείου του Ύπατου Αρμοστή των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες. Κατά τη διάρκεια αυτών των δεκαετιών, η Σύμβαση έχει σώσει εκατομμύρια ζωές. Και η εντολή μας – να προστατεύουμε όσους αναγκάζονται να ξεριζωθούν και να τους βοηθούμε να ξαναχτίσουν τη ζωή τους με αξιοπρέπεια – παραμένει πιο κρίσιμη από ποτέ.

Μακριά από τον θόρυβο, μια άλλη ιστορία παραμένει ζωντανή – μια ιστορία ελπίδας. Οι κοινότητες σε όλο τον κόσμο συνεχίζουν να στέκονται στο πλευρό των προσφύγων. Εθελοντές που υποδέχονται οικογένειες στα αεροδρόμια. Εκπαιδευτικοί που δημιουργούν χώρο στις τάξεις τους. Γείτονες που ανοίγουν τα σπίτια τους. Εταιρείες που προσφέρουν θέσεις εργασίας. Πανεπιστήμια που παρέχουν υποτροφίες. Καθημερινοί άνθρωποι εξακολουθούν να κάνουν εξαιρετικές πράξεις, αποδεικνύοντας ότι η ανθρωπιά νικάει το μίσος.

Γι’ αυτό είναι τόσο μεγάλη χαρά να τιμούμε ανθρώπους όπως ο Αρχηγός Martin Azia Sodea, ο παγκόσμιος νικητής του φετινού Βραβείου Προσφύγων Nansen. To παράδειγμά του στο χωριό Gado-Badzéré του Καμερούνδείχνει πώς οι τοπικές κοινωνίες έχουν τη δύναμη να βοηθούν όσους ανθρώπους βρεθούν στη ζωή τους να εξαρτώνται από τους άλλους, χωρίς να φταίνε οι ίδιοι. Η ιστορία του αποδεικνύει ότι λύσεις υπάρχουν και ότι πρέπει να ενώσουμε τις δυνάμεις μας για να βρούμε ακόμη περισσότερες.

Την εβδομάδα αυτή πραγματοποιείται στη Γενεύη η Ανασκόπηση Προόδου του Παγκόσμιου Φόρουμ για τους Πρόσφυγες, όπου θα συγκεντρωθούν οι βασικοί μας εταίροι. Μαζί θα εξετάσουμε πώς μπορούμε να ενισχύσουμε τα συστήματα ασύλου με στόχο γρήγορες και δίκαιες αποφάσεις, να διευρύνουμε τις ασφαλείς εναλλακτικές οδούς - όπως η επανεγκατάσταση, η κινητικότητα εργατικού δυναμικού και η οικογενειακή επανένωση - να επενδύσουμε σε τοπικές συνεργασίες και προσφυγικές οργανώσεις, να αξιοποιήσουμε καινοτομίες όπως τα ψηφιακά εργαλεία για καταγραφή, οικονομική στήριξη και εκπαίδευση καθώς και να συνεργαστούμε με εταίρους από τον χώρο του αθλητισμού, των εκκλησιών, της ακαδημαϊκής κοινότητας και τον ιδιωτικό τομέα για τον σχεδιασμό αποτελεσματικών λύσεων. Μαζί, από τη βάση προς τα πάνω, μπορούμε να ξεπεράσουμε τον φόβο και τον διχασμό. Μπορούμε να κρατήσουμε την ελπίδα ζωντανή.

Η Ύπατη Αρμοστεία γεννήθηκε από την απόφαση που πήρε ο κόσμος να ξαναχτίσει όσα γκρέμισε ο πόλεμος και από την κοινή πεποίθηση ότι η προστασία των προσφύγων αποτελεί παγκόσμια ευθύνη. Αυτό το πνεύμα αλληλεγγύης είναι σήμερα πιο αναγκαίο από ποτέ. Η υπόσχεση παροχής ασύλου πρέπει να παραμείνει ζωντανή – και οι πρόσφυγες να μην παραγκωνιστούν στο περιθώριο. Σήμερα λοιπόν στέλνουμε ένα ξεκάθαρο μήνυμα σε κάθε συνάνθρωπό μας που αναγκάζεται να ξεριζωθεί: δεν είστε μόνοι.