هەڵمەتی تۆمارکردنی حکومەتی عێراق بەڵگەنامە و پاراستنی سەرەکی بۆ پەناخوازان لە بەسرە مسۆگەر دەکات

لە ماوەی دوو هەفتەدا، نزیکەی زیاتر لە ٦٠٠ پەناخواز بەڵگەنامەی ناسنامەی حکومەتیان وەرگرتووە- کارتەکان کە لەلایەن لیژنەی هەمیشەیی کاروباری پەنابەرانی سیاسی وەزارەتی ناوخۆی عێراقەوە دراوە، کە بە کارتی نێشتەجێبۆن ناسراوە – لە میانی ئەرکێکی تۆمارکردنی مۆبایل کە لەلایەن حکومەتەوە بۆ بەسرە ئەنجامدرا.

کارتی نێشتەجێبۆن جۆرێکی سەرەکییە بۆ بەڵگەنامەکردن بۆ پەناخوازان، کە ڕێگەیان پێدەدات دەستیان بە خزمەتگوزارییە گشتیەکانی وەک پەروەردە و چاودێری تەندروستی بگات، هەروەها پاراستن لە دەستگیرکردن و دەستبەسەرکردن و دیپۆرتکردنەوە پێشکەش دەکات.

لە ساڵی ٢٠٢٤، جگە لە ئەرکی تۆمارکردن لە بەسرە، کۆمسیاری باڵای نەتەوە یەکگرتووەکان بۆ کاروباری پەنابەران پاڵپشتی حکومەتی کرد بۆ ئەنجامدانی ئەرکەکانی تۆمارکردن لە نەینەوا و کەرکوک، لەگەڵ پلانی زیاتر لە ساڵی ٢٠٢٥.

لێرەدا چەند چیرۆکێکی پەناخوازان دەخەینەڕوو کە ئەم بەڵگەنامانە بۆ ئەوان مانای چییە.

عەباس، تەمەن ٤٣ ساڵ، پەناخوازی سووری خەڵکی ئەلحەسەکە: "بە کارتی نێشتەجێبۆن ـم، یەکەم شت کە دەیکەم ئەوەیە کە منداڵەکانم لە قوتابخانە تۆمار بکەم."

عەباس لە ساڵی ٢٠١٢ لە ئەلحەسەکە لە باکووری ڕۆژهەڵاتی سوریا بەرەو عێراق هەڵات، لەوێ زۆرجار خێزانەکەی دەبوو بۆ چەند کاتژمێرێک لە نانەواخانەکەدا لە ڕیزدا چاوەڕێ بکەن بەو هیوایەی پێش نۆرەی ئەو هەموو نانەکان تەواو نەبن.

لە کاتێکدا خێزانەکەی سەلامەتییان لە عێراق دۆزیەوە، تەحەددیاتەکان بەردەوام بوون بەهۆی نەبوونی بەڵگەنامەی خێزانەکەی.

"منداڵەکانم ناتوانن بخوێننەوە و بنووسن، چونکە لە سوریا نەچوونەتە قوتابخانە، ترسام لەوەی بچن و هەرگیز نەگەڕێنەوە، بەڵام بە کارتی نێشتەجێبۆن ـم، یەکەم شت کە دەیکەم ئەوەیە کە منداڵەکانم لە قوتابخانە تۆمار بکەم".

عەلی تەمەن ٣٠ ساڵ و ماریا هاوسەرەکەی، پەناخوازی سووری خەڵکی قامیشلۆ: "ئێستا دەتوانین سەردانی نەخۆشخانەی ناوچەکە بکەین بۆ ئەوەی هاوسەرەکەم ئەو چاودێرییە وەربگرێت کە پێویستی پێیەتی بۆ دووگیانییەکی سەلامەت و تەندروست."

سەرەڕای ئەوەی عەلی بڕوانامەی ماستەری لە زمانەوانیدا هەبووە و ماریا پەرستارێکی ڕاهێنراو بووە، بەڵام بارودۆخی ژیانی ناخۆش لە سوریا پاڵ بە هاوسەرگیرییە تازەکانەوە ناوە دوو ساڵ لەمەوبەر ماڵەکەیان بەجێبهێڵن.

عەلی دان بەوەدا دەنێت کە "هیچمان نەبوو، تەنانەت توانای کڕینی شیر و دایبی بۆ کوڕە تازە لەدایکبووەکەم نەبوو".

لە ماوەی دوو ساڵی ڕابردوودا عەلی وەک کرێکاری ڕۆژانە لە بەسرە کاردەکات، تەنها ئەوەندەی دەستکەوتووە کە بتوانێت پێداویستییە سەرەتاییەکانی خێزانە بچووکەکەی دابین بکات. ئێستا، بە کارتی نێشتەجێبۆن ، عەلی هیواخوازە کە خێزانەکەی بتوانن بە ئاسانی پێداویستییە سەرەتاییەکانیان دابین بکەن – لەوانەش سەردانی ناوەندەکانی چاودێری تەندروستی گشتی، لەبری ئەوەی لە کلینیکەکانی تایبەتدا تێچووی زۆر بدەن.

"بە بەڵگەنامە، ئێستا دەتوانین سەردانی نەخۆشخانەی ناوخۆیی بکەین بۆ ئەوەی هاوسەرەکەم ئەو چاودێرییە وەربگرێت کە پێویستی پێیەتی بۆ دووگیانییەکی سەلامەت و تەندروست".

سەلوا تەمەن ٣٣ ساڵ، پەناخوازی سووری خەڵکی حومس: "ئێستا دەتوانم کارێکی گونجاو بدۆزمەوە و داهاتێکی متمانەپێکراوم هەبێت بۆ ئەوەی داهاتوویەکی باشتر بە کوڕەکەم ببەخشم."

سەلوا حەوت ساڵ لەمەوبەر لەگەڵ کوڕە شەش ساڵانەکەی لە حومس هەڵهات، دوای ئەوەی ژیانی ماڵ و خێزانەکەی بەهۆی ململانێیەوە وێران بوو. گەشتەکەی بۆ گەڕان بەدوای سەلامەتی لە عێراق پڕ بووە لە تەحەددا، بەتایبەتی لە خەباتی ئەو بۆ دۆزینەوەی دەرفەتی بژێوی گونجاو لە بەسرە.

سەلوا بەبێ بەڵگەنامە، تەنیا دەیتوانی کاری کاتی و نافەرمی بدۆزێتەوە، ئەمەش وایکرد کە تووشی هەراسانکردن بێت. سەلوا دوای وەرگرتنی کارتی نێشتەجێبۆن دەڵێت: "بۆ یەکەمجار لە ماوەیەکی زۆردا هەست بە هیوا دەکەم". "ئێستا دەتوانم کارێکی دروست بدۆزمەوە و داهاتێکی متمانەپێکراوم هەبێت بۆ ئەوەی داهاتوویەکی باشتر بە کوڕەکەم ببەخشم".

عامر، تەمەن ٢٣ ساڵ، خەڵکی پەناخوازی سورییە و خەڵکی حەمایە: "دەتوانم بە ئارامییەکی دەروونییەوە بخەوم، بێ ترس لەوەی لە بازگە ئەمنییەکان دەستگیر بکرێم و دیپۆرت بکرێمەوە".

عامر دە ساڵ لەمەوبەر وەک منداڵێکی بێ سەرپەرشت لە سوریا هەڵهات. بەتەنها لە بەسرە، ئێستا وەک کرێکاری ڕۆژانە لە بواری بیناسازیدا کاردەکات.

"توانیم لە ژیاندا بم. بەڵام ئێستا دەتوانم بە ئارامییەکی دەروونییەوە بخەوم، بێ ترس لەوەی لە بازگە ئەمنییەکان دەستگیر بکرێم و دیپۆرت بکرێمەوە."

محەمەدی تەمەن ٤٣ ساڵ، پەناخوازی سووری خەڵکی حەلەب: "من بە شێوەیەکی یاسایی پارێزراوم، منداڵەکانیشم دەتوانن بچنە قوتابخانە، ئەمە تەنها شتێکە کە من دەمەوێت."

ململانێ بەردەوامەکان وایکرد کە خێزانەکەی محەمەد لە ماڵەکەیان لە حەلەب ناپارێزرێت و داڕمانی ئابووریش وایکرد کە دەستی بە پێداویستییە سەرەتاییەکان بگات.

لە عێراق محەممەد و خانەوادەکەی سەلامەتییان دۆزیەوە، بەڵام نەبوونی بەڵگەنامەیان لە دۆخێکی ناجێگیردا جێهێشتن. هیچ کام لە شەش منداڵەکەی تا ئێستا نەچوونەتە قوتابخانە.

محەمەد دەڵێت: "ناتوانیت ئەو ئاسوودەییەی هەستم پێکرد کاتێک کارتی نێشتەجێبۆن م بەدەستەوە بوو، بە خەیاڵتدا بهێنیت". "من لە ڕووی یاساییەوە پارێزراوم، منداڵەکانم دەتوانن بچنە قوتابخانە، ئەمە تەنها شتێکە کە من دەمەوێت."

عێراق بە بەخشندەیی میوانداری زیاتر لە ٣٢٠ هەزار پەنابەر و پەنابەر دەکات کە زیاتر لە ٩٠٪ یان خەڵکی سوریان. یەکێک لە ئەولەویەتەکانی سەرەکی کۆمسیاری باڵای نەتەوە یەکگرتووەکان بۆ کاروباری پەنابەران لە عێراقدا دڵنیابوونە لەوەی کە پەناخوازان و پەنابەران پارێزراون و بەڵگەنامەیان بۆ دەکرێت و دواتر دەخرێنە ناو سیستەمی نیشتمانییەوە بۆ ئەوەی سوودمەند بن لە خزمەتگوزارییە گشتیەکان بە هاوتای هاووڵاتیان.