بنیاتنانی بژێوی ژیان: دوکانێکی بچووک بەشدارە لە ئابووری ناوخۆیی لە کەمپی پەنابەرانی گەویلان

هەموو بەیانییەک لە کەمپی پەنابەرانی گەویلان کە دەکەوێتە قایمقامیەتی دۆهۆک لە هەرێمی کوردستان، لەگەڵ پڕبوونی هێڵە تەسکەکان لە دەنگەکانی سڵاو لە ڕۆژەکە، حەواس بە پێ دەڕوات بۆ دوکانە بچوکەکەی کە ڕێگەی پێدەدات بژێوی ژیانی خۆی و خێزانەکەی دابین بکات. بە هاوکاری کۆمسیاری باڵای نەتەوە یەکگرتووەکان بۆ پەنابەران ساڵی ڕابردوو دوکانەکەی کردەوە و کەلوپەلی ناوماڵ و شیرینی و پێداویستی بچووکی دەفرۆشت.. ئێستا دوکانەکە وەک ئەوانی تر بووەتە بەشێکی گرنگی ئابووری کەمپەکە، کڕیارەکانی لە هەموو بەشەکانی کەمپەکەوە هاتوون، کە لە ئێستادا زیاتر لە ١١ هەزار پەنابەری تێدایە. وە لەسەر ئاستی تاکەکەسی پشت بەخۆبەستنی هاواس و خێزانەکەی دڵنیا کردووەتەوە.

حەواس بەهۆی بەردەوامی شەڕ و پێکدادانەکان لە ساڵی ٢٠١٩ لە زێدی خۆی لە باکووری ڕۆژهەڵاتی سوریا هەڵاتووە. ڕۆحێکی بەهێزی کارگێڕی و کۆمەڵێک لێهاتوویی بەرفراوانی لەگەڵ خۆی هێنا کە لە بەڕێوەبردنی دوکانێکی خواردن لە وڵاتەکەی لە سوریا بەدەستی هێنابوو.

کاتێک حەواس لەگەڵ هاوسەرەکەی و چوار منداڵەکەی گەیشتە هەرێمی کوردستان، سەرەتا لە کەمپی بەردەڕەش نیشتەجێ بوون. تەنانەت لەو شوێنە کاتیەشدا، ئەزموونەکەی بەکارهێنا بۆ کردنەوەی دوکانێکی بچووک لە تەنیشت چادرەکەیەوە. دوای سێ ساڵ، حەواس و خێزانەکەی ڕوویان لە کەمپی گەویلان لە پارێزگای دهۆک کرد. گەویلان لە ساڵی ٢٠١٣ دامەزراوە و زیاتر لە ١١ هەزار پەنابەری سوریای تێدایە.

بۆ یارمەتیدانی ماڵە پەنابەرە لاوازەکان بۆ دابینکردنی بژێوی ژیانیان، لە ساڵی ٢٠٢٤دا، کۆمسیاری باڵای نەتەوە یەکگرتووەکان بۆ پەنابەران ٤٥ دوکانی نوێی لە گەویلان دروستکرد و بەخشی بەو کەسانەی کە پێویستیان بە پشتیوانی زیاتر بوو بۆ دۆزینەوەی دەرفەتی بژێوی ژیان. ئەمڕۆ ئەم دوکانانە چەندین کاروباری جیاواز دەگرێتەوە، لەوانە دوکانی تەلەفۆن، دوکانی خۆراک، دوکانی چاککردنەوەی پاسکیل، ستاندی سەوزە، دوکانی شیرینی و شیرینی، خزمەتگوزاری ئامێری کارەبایی و چاککردنەوە، بەرگدرووی، و دوکانی جلوبەرگ، ئەمەش بەندە بە لێهاتوویی و ئەزموونی ئەو پەنابەرانەی کە بەڕێوەیان دەبەن، و داواکارییەکانی ئابووری کەمپەکە.

کاتێک حەواس دوکانەکەی وەرگرت، کۆگای کرد و دەستی بە کارەکەی کرد. دەڵێت: "ئەم دوکانەیان پێدام، چونکە پێشتر کارم کردووە و ئەزموونی ڕاکردنم لەگەڵ دوکانێکدا هەبووە". "من پێداویستی چێشتخانە و بۆن و بەرهەمی پاکوخاوێنی و یاری و کەلوپەلی ناوماڵ دەفرۆشم."

ئەو داهاتە کەمەی بەدەستی دەهێنم یارمەتیم دەدات خێزانەکەم بژیم و پێداویستییەکانی منداڵەکانم دابین بکەم”. حەواس دەڵێت.

لەناو ئەو دوکانەدا کە بە ڕێکوپێکی ڕێکخرابوو، کاڵای ڕەنگاوڕەنگ کە لە دەرەوەی کەمپەکەوە هێنرابوو، ڕەفەکان هێڵکاری دەکەن. نرخەکان بە نزمیی دەهێڵرێنەوە. هەروەها حەواس ڕێگە بە دراوسێکان دەدات بە قەرز بکڕن لەکاتێکدا ناتوانن دەستبەجێ پارە بدەن. هەندێک جار، تەنانەت شتومەکیش بە خۆڕایی دەدات. دەڵێت: "دەزانم هەژاربوون مانای چییە". "سەردەمانێک لەلایەن کەسانی دیکەوە یارمەتیم دەدرا، ئێستاش یارمەتی ئەو کەسانە دەدەم کە پێویستیان پێیەتی."

حەواس ڕوونی دەکاتەوە کە ژیان لە کەمپەکەدا دەتوانێت قورس بێت. لەم ساڵانەی دواییدا یارمەتییە مرۆییەکان کەمبوونەتەوە، ئەمەش وایکردووە بژێوی ژیانی زۆرێک لە خێزانەکان قورستر بێت. نرخی کاڵا سەرەتاییەکان بەردەوام لە بەرزبوونەوەدایە.

حەواس دەڵێت: "لە ڕابردوودا خەڵک پشتیان بە هاوکارییەکان دەبەست". "ئێستا دەبێت پشت بە خۆمان ببەستین، دوکان تاکە سەرچاوەی داهاتی منە."

لە عێراق، پەنابەران و پەناخوازان کە لە کۆمسیاری باڵای نەتەوە یەکگرتووەکان بۆ پەنابەران تۆمارکراون، دەستیان بە بەڵگەنامە و مۆڵەتی کارکردنی حکومەت دەگات، ئەمەش وایان لێدەکات بتوانن لە نێوان شارەکاندا هاتوچۆ بکەن و کاروبارەکان بەڕێوەببەن و پەیوەندی بە هێزی کارەوە بکەن. ئەم سیاسەتانە ئاسانکاری بۆ پشتبەستن بە خۆیان بۆ پەنابەران دەکەن، ڕێگەیان پێدەدات بەشداری بکەن لە ئابووری ناوخۆیی و پەروەردەکردنی بەشداریکردنیان لە کۆمەڵگادا.

بەڵام بۆ حەواس، کە لە کەمپی گەویلان دەژی، کە لە شوێنێکی دوور و دوور و دوور لە شار و شارەکانی دیکەیە، باری تەندروستی توانای گەشت و کارکردنی لە دەرەوەی کەمپەکە سنووردار دەکات.بۆیە دوکانەکەی زۆر گرنگ بووە لە دابینکردنی داهاتی ڕۆژانە بۆ بژێوی خێزانەکەی.بۆ حەواس دوکان واتای زیاترە لە پارە. هێمای سەقامگیرییە لە کاتە نادیارەکاندا. دەڵێت: "من ئەم دوکانە بۆ لوکس بەڕێوەنابەم". "تەنها دەمەوێت بژێوی خێزانەکەم دابین بکەم. دەمەوێت منداڵەکانم خوێندن تەواو بکەن و ژیانێکی باشتر بنیات بنێن. ئەوە خەونی هەموو دایک و باوکێکە."

لە کاتێکدا کە بودجەی جیهانی بۆ یارمەتییە مرۆییەکان ڕووبەڕووی کەمبوونەوە دەبێتەوە، وەبەرهێنانەکان لە پڕۆژەکانی بژێوی وەک ئەمانەدا بەرهەم دەهێنن. یارمەتیدانی پەنابەران بۆ پەیداکردنی بژێوی ژیانی خۆیان، وابەستەیی بە هاوکاری کەمدەکاتەوە، کەرامەت و ئومێد دەهێنێتەوە، هەروەها بەشداری لە ئابووری ناوخۆییدا دەکات.

حەواس دەڵێت: "من پشت بە خودا و پشتیوانی ئەو ڕێکخراوانە دەبەستم کە لەگەڵمان وەستاون". "هەموومان هیوادارین ڕۆژێک بگەڕێینەوە ماڵەوە. بەڵام تا ئەو کاتە، بەردەوام دەبم لە کارکردن بۆ داهاتووی خێزانەکەم."

لیلی کارلایو بەشداری کردووە لە ڕاپۆرتکردنی ئەم چیرۆکەدا.