Close sites icon close
Search form

بەدوای سایتی وڵاتدا بگەڕێ.

دەربارەی وڵات

ماڵپەڕی وڵات

لە پشت پەردەوە لە سەنتەری تۆمارکردن و پاراستنی بەحرکە لە هەولێر

چیرۆکەکان

لە پشت پەردەوە لە سەنتەری تۆمارکردن و پاراستنی بەحرکە لە هەولێر

24 حوزەیران 2025 هەروەها لێرەدا بەردەستە:
NA

ڕۆژانە زیاتر لە هەزار پەنابەر و پەناخواز لە دەرگای ناوەندی تۆمارکردن و پاراستنی بەهارکە لە پارێزگای هەولێر تێدەپەڕن. هەندێکیان دێن بۆ داوای پاراستنی نێودەوڵەتی و دوای تۆمارکردنیان لە کۆمسیاری باڵای نەتەوە یەکگرتووەکان بۆ پەنابەران، بڕوانامەی پەنابەری وەردەگرن؛ هەندێکی تر دێن بۆ نوێکردنەوەی بەڵگەنامە حکومییەکانیان کە لەلایەن حکومەتی هەرێمی کوردستانەوە دەرچووە.

زیاتر بزانە دەربارەی سەنتەرەکە و ستافەکەی.

سایە، یاریدەدەری تۆمارکردن لە سەنتەری بەهارکە لە کۆمسیاری باڵای نەتەوە یەکگرتووەکان بۆ پەنابەران:

لە مانگی کانوونی دووەمی ٢٠٢٠ پەیوەندیم بە کۆمسیاری باڵای نەتەوە یەکگرتووەکان بۆ پەنابەران کرد، پێش ئەوە پێنج ساڵ لەگەڵ ڕێکخراوێکی ناحکومی بە ناوی قەندیل بەسەر بردم، لەوێش لەگەڵ پەنابەران لە شوێنەکانی وەک کەمپی داراشەکران و بەسیرمە کارم دەکرد. لە ساڵی ٢٠١٤ەوە کارەکانم بە تەواوی لەسەر پەنابەران بووە.

Saya sits at her desk at the UNHCR Registration Centre in Baherka. © UNHCR/Lilly Carlisle

من لە ماوەی ساڵانی ڕابردوودا شاهیدی گۆڕانکاری زۆر بووم. کاتێک یەکەم گروپە گەورەکانی پەنابەران گەیشتن، دۆخەکەیان خراپ بوو: هیچ پەناگەیەکیان نەبوو، هیچ پێداویستییەکی پاکوخاوێنییان نەبوو و بە کردەوە ناسەقامگیر بوون. بە تێپەڕبوونی کات شتەکان باشتر بوون. ئێستا زۆر پەنابەر دەبینم کە کار دەکەن و کرێی خانوو دەدەن. کاتێک پرسیار لە پەنابەرەکان دەکەم دەربارەی ژیانی خۆیان، زۆرجار پێم دەڵێن هەست بە سەلامەتی دەکەن لە هەولێر و نایانەوێت لە ئێستادا بگەڕێنەوە بۆ سوریا. دۆخی ئەمنی و تێچووی ژیانی لەوێ لە ڕادەبەدەر بەرزە.

ئەو بڕوانامەیەی کۆمسیاری باڵای نەتەوە یەکگرتووەکان بۆ پەنابەران کە لە کاتی تۆمارکردندا دەیدەین زۆر گرنگە. یارمەتی پەنابەران دەدات بۆ بەدەستهێنانی بەڵگەنامەکانی حکومەت. هەروەها زۆربەی ئەو منداڵانەی لە هەرێمی کوردستان لەدایک دەبن، بڕوانامەی لەدایکبوونیان هەیە، ئەگەر نەبوون، هاوکاری یاسایی بەردەستە.

کاتێک پەیوەندیم بە کۆمسیاری باڵای نەتەوە یەکگرتووەکان بۆ پەنابەران کرد، ناچار بووم زۆر شت فێر بم. من ڕاهێنانم لەسەر تەکنیکەکانی چاوپێکەوتن و ڕێگریکردن لە ساختەکاری و هۆشیاری پێداویستییەکانی پاراستن و چۆنیەتی بەکارهێنانی ProGres، سیستەمی تۆمارکردنی کۆمسیاری باڵای نەتەوە یەکگرتووەکان بۆ پەنابەران ە، لەنێو سیستەمەکانی دیکەدا وەرگرت. وەک ستافی ناوەندی تۆمارکردن و پاراستنی بەهارکە، یەکەم خاڵی پەیوەندین بۆ پەنابەران. ئەوان لە کاتی چاوپێکەوتنەکاندا چیرۆکەکانیان لەگەڵ ئێمەدا باس دەکەن، ئێمەش گوێ لە زۆر داواکاری دەگرین، لە هاوکاری نەختینەیی و نیشتەجێکردنەوە تا شتی دیکە.

بە تێکڕا ڕۆژانە نزیکەی ١٥ چاوپێکەوتنی ناو تۆمارکردن لەگەڵ پەنابەران و پەناخوازان ئەنجام دەدەم، هەندێکجار زیاتریش. نوێکردنەوە نزیکەی ٢٠ خولەک دەخایەنێت، لە کاتێکدا ناو تۆمارکردنی نوێ زیاتر دەخایەنێت. وەک بەشێک لە چاوپێکەوتنی تۆمارکردن، من ئامۆژگاری خێزانەکان دەکەم سەبارەت بە ڕێکارەکان، ڕوونی دەکەمەوە کە بۆچی زانیاری کۆدەکەینەوە، و بڕوانامەی کۆمسیاری باڵای نەتەوە یەکگرتووەکان بۆ پەنابەران مانای چییە. هەروەها سکانی ئایریس ئەنجام دەدەین بۆ پشتڕاستکردنەوەی ناسنامەکانیان لە داهاتوودا.

من لە هەولێر دەژیم، نزیکەی ٣٠ خولەک لە سەنتەرەوە دوورە. سەرەڕای باری کار، ڕۆحێکی تیمی بەهێزم هەیە و هاوڕێیەتییەکی نزیکم لەگەڵ تیمی ناو تۆمارکردن هەیە. ئێمە ١١ کەسین چاوپێکەوتنی ناو تۆمارکردن ئەنجام دەدەین، شانازی بەو کاریگەرییە دەکەم کە دروستی دەکەین.

بارزان، یەکێکە لە پاککەرەوەکانی ئەو ناوەندە قەرەباڵغە، دیدگای خۆی زیاد دەکات:

سێ ساڵە لە سەنتەری بەحرکە وەک پاککەرەوە کار دەکەم. ڕۆژانە هەشت کاتژمێر کار دەکەم، لە کاتژمێر ٨:٠٠ی بەیانی تا ٤:٠٠ی پاشنیوەڕۆ، یەکشەممە تا پێنجشەممە. تیمی پاککردنەوەمان لە یازدە ئەندام پێکدێت، و پێکەوە کاردەکەین بۆ دڵنیابوون لە پاک و خاوێنی سەنتەرەکە بۆ ئەوەی ئەندامانی تری ستافەکە بتوانن ئەرکەکانیان بە شێوەیەکی کاریگەر ئەنجام بدەن. هەرکاتێک داوامان لێکرا کاری زیادە بکەین، بە خۆشحاڵیەوە هاوکاری دەکەین. هەندێک جار ئەمە بریتییە لە گواستنەوەی مۆبیلیات یان ڕێکخستنەوەی کورسییەکان بۆ ئەوەی شتەکان بۆ هاوکارەکانمان ئاسانتر بێت.

Barzan during his daily duties at the UNHCR Registration Centre in Baherka. © UNHCR/Lilly Carlisle

سەنتەرەکە هەمیشە قەرەباڵغە، بۆیە شتەکان زوو پیس دەبن. بەڵام ئێمە بە بەزەییەوە کار دەکەین. کاری من تەنها پاک ڕاگرتنی سەنتەرەکە نییە؛ هەروەها یارمەتیدانی دروستکردنی ژینگەیەک کە پەنابەران هەست بە گرنگیدان و ڕێزگرتن بکەن.

لە ماوەی سێ ساڵی ڕابردوودا تێگەیشتنم لە دۆخی پەنابەران لە عێراق قووڵتر بووەتەوە. دەمزانی لە هەولێر زۆر خەلکی سوریا دەژین، بەڵام دڵنیا نەبووم لە بارودۆخی ژیانیان. ئێستا بە تەواوی لە گرنگی هەبوونی بەڵگەنامەی فەرمی تێدەگەم. هەرچییەک لەهەولێر ڕووبدات ئێمە لێرەین بۆ پشتیوانی لە خەڵک.

یەکێکی تر لە ئەرکە گرنگەکان لە سەنتەرەکەدا ئاسایشە. سوهام، یەکێکە لە پاسەوانەکان، ئەزموونی خۆی باس دەکات:

پێنج ساڵە وەک پاسەوان لە سەنتەری بەحرکە کار دەکەم. کاری من ئەوەیە کە لە کاتی گەیشتنیان سڵاو لە پەنابەران بکەم و ڕێنمایییان بکەم بە دەوری سەنتەرەکەدا و نیشانیان بدەم کە ژوورە جیاوازەکان لە کوێن. بە تێپەڕبوونی کات، زۆر ڕووخساری ئاشنام ناسیوە- کەسانێک کە ساڵانە دەگەڕێنەوە بۆ نوێکردنەوەی بەڵگەنامەکانیان.

یەکێک لەو شتانەی کە زۆر حەزم لێیە، ئەو پێشوازییە گەرمەیە کە لەلایەن هاوکارەکانمەوە لێم دەکرێت. بینینی ئەو کەسانەی کە ڕۆژانە لەگەڵیاندا کاردەکەم، وا دەکات کارەکە ئاسانتر دەرکەوێت.

© UNHCR/Lilly Carlisle

بێگومان ئاستەنگیش هەیە. لە وەرزی زستاندا هەندێکجار ڕێگاوبانەکان لافاو دەگرن، بەمەش گەیشتن بە کارەکە قورسە. کاتەکانی تر ناچارین ئەو پەنابەرانە ئارام بکەینەوە کە سترێس یان دڵەڕاوکێیان هەیە. بەڵام بە گشتی، ئێمە بەختەوەر بووین؛ لە ماوەی لێرەدا هیچ ڕووداوێکی ئەمنی گەورە ڕووی نەداوە.

ئێمە دە ژنین لە تیمی ئاسایشدا، تێبینیم کردووە کە پەنابەران زۆرجار هەست بە ئاسوودەیی زیاتر دەکەن لە قسەکردن لەگەڵمان. ئەمەش وا دەکات هەستێکی خۆشم هەبێت سەبارەت بەو ڕۆڵەی کە دەیگێڕین. بۆ من کارێکی باشە. لێرە هەست بە ئاسوودەیی دەکەم. دوای ساڵانێک لە ئەزموون، ئێمە یاسا و ڕێکارەکان بە باشی دەزانین و ئەمەش یارمەتیدەرمانە بۆ ئەوەی دڵنیا بین لەوەی شتەکان بە باشی بەڕێوەدەچن.

لە کۆتاییدا، ژیرۆ، پێشوازیکار و ئەرشیفکار لە کۆمسیاری باڵای نەتەوە یەکگرتووەکان بۆ پەنابەران، باس لە کارەکانی دەکات:

Zhero, UNHCR Receptionist and Filing Assistant at the Registration Centre in Baherka.

شەش ساڵە لەگەڵ کۆمسیاری باڵای نەتەوە یەکگرتووەکان بۆ پەنابەران کاردەکەم. پێشتر لە سەنتەری تۆماری کۆن لە گوندی ئیتاڵی لە هەولێر کارم دەکرد، بەڵام نزیکەی دوو ساڵ لەمەوبەر ئەم سەنتەرە نوێیە لە بەحرکە کرایەوە. دوو مێزی پێشوازیمان لە سەنتەرەکەدا هەیە. لەسەر مێزی یەکەم، پشکنین دەکەین کە ئایا خەڵک کاتیان بە شێوەی ئۆنلاین حجز کردووە یان نا، پاشان ڕێکارەکان و بۆ کوێ پێویستە بچنە ناو سەنتەرەکەوە ڕوون دەکەینەوە. ئەگەر کەسێک کاتەکەی نەبوو، من یارمەتی دەدەم بۆ حجزکردنی یەک کات بە شێوەی ئۆنلاین. ئەگەر بە بابەتی پاراستنی بەپەلە گەیشتن، ئێمەش دەتوانین دۆسیەکەیان لە پێشینەدا دابنێین.

لەسەر مێزی دووەم پێش چاوپێکەوتنی ناو تۆمارکردن فایلەکان ئامادە دەکەین و کۆپی بەڵگەنامەکان دروست دەکەین. ئەگەر هەر کێشەیەک یان پرسیارێک هەبوو ئامۆژگاری پێشکەش دەکەم. جگە لە تۆمارکردن، زۆرجار پرسیارمان لێدەکرێت سەبارەت بە نیشتەجێکردن، هاوکاری نەختینەیی، خزمەتگوزارییەکانی بەردەست بۆ پەنابەران لە بەحرکە، یان دەتوانن چاوەڕوانی چ جۆرە هاوکارییەک بکەن لە کۆمسیاری باڵای نەتەوە یەکگرتووەکان بۆ پەنابەران. ئەمەش واتە دەبێت لە نوێترین زانیاریدا بمێنینەوە.

ڕۆژانە زیاتر لە ٥٠٠ کەس دەبینین. کارێکی ماندووکردنە، بەڵام چێژ لێی وەردەگرم. هەوڵدەدەم یارمەتی خەڵک بدەم هەست بە ئارامی و ئارامیی بکەن بۆ ئەوەی بتوانن زانیاری پێویست پێشکەش بکەن لە کاتی چاوپێکەوتنی ناو تۆمارکردنیان.

هەندێک جار تووشی کێشەی جددی دەبین، وەک حاڵەتی پەنابەران کە تووشی توندوتیژی بوون یان منداڵانی لاواز کە پێویستیان بە پشتیوانی تایبەتمەند هەیە. لەم بارودۆخانەدا بۆ وەڵامدانەوە ڕاوێژ لەگەڵ هاوکارەکانم دەکەم یان ڕەوانەی ڕێکخراوەکانی تر دەکەم کە دەتوانن یارمەتیدەر بن. زۆرجار کەسانی بەساڵاچوو کێشەیان لەگەڵ سیستەمی چاوپێکەوتنی ئۆنلاین هەیە، بۆیە ئێمە هاوکاریان دەکەین. ئەگەر کەسێک کەمئەندامی یان کەم بینایی هەبێت، ئێمە پێداویستییەکانی لە پێشینە دادەنێین.

بەزۆری بەیانیان سەنتەرەکە زۆر سەرقاڵییە، بەڵام دوای کاتژمێر ٢:٣٠ی پاشنیوەڕۆ، دەتوانم بچمە ئەرشیفەکان بۆ ئەوەی یارمەتی هاوکارەکەم بدەم لە سکانکردن و بارکردنی فایلەکان. هەروەها پشتگیری لە بەکارهێنانی سیستەمی دیجیتاڵیدا دەکەم.

بە بڕوانامەی ئینگلیزی دەرچووم، کە لەم ڕۆڵەدا سوودی هەبووە. لەم دواییانەدا ئاستی کارمەندان کەمی کردووە، بۆیە هەموومان پێکەوە کاردەکەین بۆ پشتگیریکردنی یەکتر. سەنتەری بەحرکە لە هەولێر بەرپرسە لە ژمارەیەکی زۆر لە پەنابەرەکان، واتە هەمیشە سەرقاڵین، بەڵام شانازی بەو کارانە دەکەم کە ئەنجامی دەدەین.

بەرنامەی تۆمارکردنی کۆمسیاری باڵای نەتەوە یەکگرتووەکان بۆ پەنابەران لە ساڵی ٢٠٢٥دا پشتگیری لە بەرنامەی یارمەتییە مرۆییەکانی یەکێتی ئەوروپا (ECHO) و ئەمریکا وەرگرتووە.