دۆزینەوەی هێز بۆ دەستپێکردنەوە: چیرۆکی شیلان

بخوێنەرەوە کە چۆن هاوکارییە یاساییەکانی کۆمسیاری باڵای نەتەوە یەکگرتووەکان بۆ پەنابەران پشتگیری لە دایکێکی پەنابەری سوری کرد بۆ وەرگرتنەوەی مافەکانی.

من ناوم شیلان* و تەمەنم ٤٧ ساڵە. من چوار منداڵم هەیە – کچێک و سێ کوڕ.

من لە قامیشلۆ لە دایکبووم و گەورە بووم، لە پارێزگای حەساکە لە نزیک سنووری تورکیا. خێزانەکەم زۆر هەژار بوون. من لەگەڵ شەش خوشک و چوار برا گەورە بووم. لەو ڕۆژانەدا ئاسایی بوو خێزانەکانی وەک ئێمە منداڵیان زۆر بوو.

من خوێندکارێکی باش بووم. زۆرم خۆشدەویست زمانی ئینگلیزی و زانستی کۆمپیوتەر بخوێنم. بەڵام بەهۆی باری داراییمانەوە ناچار بووم لە پۆلی ١٠ی ئامادەیی قوتابخانە جێبهێڵم. دواتر چووینە دیمەشق و لەوێ هەوڵمدا بەردەوام بم لە خوێندن، بەڵام دواجار ناچار بووم جارێکی تر واز لە خوێندن بهێنم بۆ ئەوەی بژێوی خێزانەکەم بژیم. لە کارگەیەکی دروومان دەستم کرد بە کارکردن.

دوای کۆچی دوایی باوکم پیاوێک داوای هاوسەرگیری بۆ کردم. دایکم بەناوی منەوە قبووڵی کرد، منیش هاوسەرگیریم کرد. بەڵام هەر لەسەرەتاوە هەرگیز دڵخۆش نەبووم. هاوسەرەکەم توندوتیژ بوو و زۆرجار سەرخۆش بوو.

ساڵی ٢٠١١ چووینەوە قامشلۆ بەڵام لەوێش دۆخەکە باش نەبوو بەهۆی ئەو ململانێیەی کە بەدوای هاوسەرەکەمدا ڕۆیشتم، کە یەک دوو مانگ پێشتر هەڵاتبوو بۆ هەرێمی کوردستانی عێراق. منداڵەکانم زۆر بچووک بوون کاتێک گەیشتین – بچووکترینم تازە لەدایک بووبوو.

کاتێک گەیشتینە دۆهوک، دواجار هەستمان بە سەلامەتی کرد. دەمانتوانی بە ئارامی بخەوین. خەڵک میهرەبان بوون، ئێمەش بە هەمان زمان قسەمان دەکرد. کۆمەڵگاکە پێشوازییان لێدەکرد و ئامادەی یارمەتیدانی پەنابەران بوو.

بەڵام لەناو ماڵەکەماندا هیچ شتێک نەگۆڕا. هاوسەرەکەم بەردەوام بوو لە ئازاردانی من و منداڵەکان. تەنانەت یەکێک لە کوڕەکانم لە ترسەوە هەوڵی خۆکوشتنی دا. توندوتیژی لێرە بەدوای ئێمەدا هات. جارێک چەقۆیەکی بە قوڕگمەوە گرتبوو. زۆر خواردنەوەی دەخواردەوە و پەیوەندی لەگەڵ ژنانی دیکەدا هەبوو. لەناو کۆمەڵگادا ناوبانگێکی زۆر خراپی هەبوو. نەمدەتوانی زیاتر منداڵەکانم ئازار بچێژن. دەبوو بوەستێت.

لە ترسی بەردەوامدا دەژیاین. پەشیمانم کە زووتر نەڕۆیشتم. بەرگەی ئەوەندە ئازارم گرت.

کاتێک دواجار بڕیارمدا جیاببمەوە، بەدوای پشتگیری دەروونی کۆمەڵایەتیدا گەڕام بۆ خۆم و منداڵەکانم. بۆیان ڕوون کردمەوە کە هەموومان قوربانی توندوتیژی خێزانیین.

هاوسەری پێشووم گەڕایەوە سوریا، بەڵام لە ڕێگەی تەلەفۆنەوە بەردەوام بوو لە هەڕەشەکردنم. چەند جارێک ژمارەکەم گۆڕی، بەڵام هەمیشە ڕێگایەکی دۆزیەوە بۆ ئەوەی پەیوەندیم پێوە بکات. ناتوانم بگەڕێمەوە بۆ سوریا، نەک تەنها لەبەر بارودۆخی ناسەقامگیر، بەڵکو بەهۆی ئەویشەوە.

کاتێک دەستم بە پرۆسەی جیابوونەوە کرد، هاریکار – هاوبەشی هاوکاری یاسایی کۆمسیاری باڵای نەتەوە یەکگرتووەکان بۆ پەنابەران– لە هەموو هەنگاوێکی ڕێگاکەدا یارمەتیم دا. پرۆسەی یاسایی درێژخایەن و قورس بوو، ساڵانێکی زۆری دەویست بۆ پێشەوە و دواوە. جیابوونەوەکە لە کۆتایی ساڵی ٢٠٢٤ کۆتایی هات.

شیلان لەگەڵ ستافی پاراستنی کۆمسیاری باڵای نەتەوە یەکگرتووەکان بۆ پەنابەران لە دۆهوک قسە دەکات سەبارەت بە دۆسیەی یاسایی خۆی.

© کۆمسیاری پەنابەران/ڤیۆلا بروتۆمێسۆ

بەڵام دواتر ناچار بووم دەست بە ڕێوشوێنەکان بکەم بۆ ئەوەی سەرپەرشتی یاسایی منداڵەکانم بەدەست بهێنم. پارێزەری هاریکار هەموو کاغەزەکانی بەڕێوەبرد. دوای پێداچوونەوە بە دۆسیەکەمان و بیستنی ئیفادەکان، دادوەر لە مانگی نیسانی ٢٠٢٥دا مۆڵەتی سەرپەرشتیکردنی پێدام، هەرگیز نەمدەتوانی پارێزەرێکی تایبەتم هەبێت. ئەگەر هەریکار نەبوایە مەحاڵ دەبوو. پارێزەرەکانیان بە ڕێزەوە مامەڵەیان لەگەڵ کردم و هەستیان بە سەلامەتی دەکرد. متمانەم پێیان بوو.

کاتێک پێیان وتم کە سەرپەرشتیکردنم هەیە، بیرم لەوە کردەوە، "دواجار کۆتایی هات، ئێستا بەڕاستی هی منن."

هەوڵ دەدەم بژێوی خێزانەکەم بم، بەڵام دەرفەتی کارکردن زۆر سنووردارە. هەرکاتێک توانیم توانای دورینی خۆم بۆ کارکردن بەکاردەهێنم. جارێکیان دوو مانگ لە کارگەیەکدا کارم کرد، بەڵام ئەو کارە کۆتایی هات. هەر کارێکی دورین کە بتوانم بیدۆزمەوە دەیبەم.

لێرە ژیان سەختە، بەڵام لانیکەم ئێستا هەست بە سەلامەتی دەکەین.

وەک ئەوەی بۆ ڤیۆلا بروتۆمێسۆ وتراوە.

*ناوی گۆڕاوە بۆ هۆکاری پاراستن.

بەرنامەی هاوکاری یاسایی کۆمسیاری باڵای نەتەوە یەکگرتووەکان بۆ پەنابەران لە ساڵی ٢٠٢٥ لەلایەن ئیتاڵیا و هۆڵەندا لە ڕێگەی هاوبەشی PROSPECTS، یارمەتی مرۆیی یەکێتی ئەوروپا و ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکاوە پشتگیری دەکرێت. لە نێوان مانگەکانی یەکەم و حوزەیرانی ٢٠٢٥، کۆمسیاری باڵای نەتەوە یەکگرتووەکان بۆ پەنابەران بە هاوکاری یاسایی پشتگیری زیاتر لە ٦٠ کەسی ڕزگاربووی توندوتیژی کردووە.