UNHCR's positie over de geloofwaardigheids- beoordelingen bij asielaanvragen in Nederland
UNHCR's positie over de geloofwaardigheids- beoordelingen bij asielaanvragen in Nederland
Hoe kun je tijdens een asielprocedure vaststellen of iemand de waarheid spreekt? Dit is een van de meest complexe en gevoelige aspecten van de asielprocedure. Voor veel mensen die oorlog of vervolging ontvluchten, is het onmogelijk om paspoorten of documenten bij zich te hebben waaruit blijkt dat ze in hun eigen land onherstelbare schade kunnen oplopen. Door trauma's en ontheemding kan het moeilijk zijn om elk detail consistent te herinneren.
Veiligheid
De beoordeling van de geloofwaardigheid van iemands verhaal is een essentieel onderdeel van een effectieve en eerlijke asielprocedure. Deze beoordeling bepaalt ook iemands kans om veiligheid te vinden. In Nederland zijn de voorwaarden om geloofwaardigheid aan te tonen sinds 2024 strenger geworden. In de eerste plaats wordt van asielzoekers verwacht dat zij hun verklaringen onderbouwen met objectieve en authentieke documenten. Als dit niet mogelijk is, wordt de geloofwaardigheid van hun asielaanvraag beoordeeld aan de hand van vijf specifieke voorwaarden, waaraan allemaal moet worden voldaan om het verhaal van de aanvrager als waarheidsgetrouw te kunnen beschouwen.
Dat betekent dat hun verhaal volledig coherent moet zijn, ondersteund door bewijs, zonder vertraging moet worden ingediend en dat de asielzoeker zich oprecht heeft ingespannen om zijn of haar claim te onderbouwen en over het algemeen als betrouwbaar wordt beschouwd. Als de asielzoekers niet aan een van de voorwaarden voldoen, kan de hele claim worden afgewezen.
Het hoogste gerechtshof van de EU onderzoekt momenteel of deze regels in overeenstemming zijn met het EU-recht.
UNHCR vindt dat:
asielzoekers niet automatisch mogen worden afgewezen alleen omdat ze bepaalde documenten niet kunnen overleggen;
rekening moet worden gehouden met de persoonlijke omstandigheden van de asielzoeker, zoals trauma's, culturele achtergrond en kwetsbaarheid bij de beoordeling van de geloofwaardigheid;
de autoriteiten moeten samenwerken met de asielzoekers, al het bewijs afwegen en waar nodig het voordeel van de twijfel geven.
