Savaş Nedeniyle Yerinden Edilen İnsan Sayısı Şok Edici ve Son On Yılın En Yüksek Seviyesinde – UNHCR

CENEVRE – UNHCR (BM Mülteciler Yüksek Komiserliği) bugün yaptığı açıklamada, savaş, şiddet ve zulüm nedeniyle dünya genelinde yerinden edilen insan sayısının kabul edilemez derecede yüksek olduğunu belirtti. İnsani yardımların giderek azalması durumu daha da zorlaştırırken, tek olumlu gelişme olarak özellikle Suriye’ye yönelik geri dönüşlerde bir artış yaşandığı vurgulandı.

UNHCR’nin bugün yayımladığı yıllık Küresel Eğilimler Raporu’na göre, 2025 Nisan ayı sonu itibarıyla zorla yerinden edilen kişi sayısı 122,1 milyona ulaştı. Bu sayı, geçen yılın aynı dönemindeki 120 milyona kıyasla artış göstererek, mülteciler ve evlerini terk etmek zorunda kalan diğer kişilerin sayısında yaklaşık on yıldır süren yıllık artış eğilimini yansıtıyor. Yerinden edilmenin başlıca nedenleri Sudan, Myanmar ve Ukrayna gibi büyük çaplı çatışmalar ve çatışmaları durdurma çabalarının başarısızlığı olmaya devam ediyor.

UN Mülteciler Yüksek Komiseri Filippo Grandi: “Uluslararası ilişkilerde yoğun bir istikrarsızlık dönemindeyiz. Modern savaşlar, şiddetli insani acılarla dolu kırılgan bir manzara yaratıyor. Barışı sağlamak ve mülteciler ile zorla yerinden edilen diğer kişilere uzun vadeli çözümler sunmak için çabalarımızı iki katına çıkarmalıyız.”

Zorla yerinden edilmiş insanlar, çatışmalar nedeniyle kendi ülkeleri içinde yerinden edilen – sayısı 2024 sonu itibarıyla 6,3 milyon artarak 73,5 milyona ulaşan – kişileri ve ülkelerini terk etmek durumunda kalan mültecileri (42,7 milyon kişi) kapsar.

Sudan, 14,3 milyon mülteci ve ülke içinde yerinden edilen kişi ile dünyanın en büyük zorla yerinden edilme durumu haline geldi ve Suriye’yi (13,5 milyon) geride bıraktı. Bunu Afganistan (10,3 milyon) ve Ukrayna (8,8 milyon) takip ediyor.

Rapor,gelir seviyesi yüksek bölgelerde yaygın algının aksine, mültecilerin %67’sinin komşu ülkelere sığındığını ve düşük ile orta gelirli ülkelerin dünya genelindeki mültecilerin %73’üne ev sahipliği yaptığını ortaya koyuyor. Zorla yerinden edilen kişilerin %60’ı ise kendi ülkeleri içerisinde yerinden edilen kişiler.

Son on yılda zorla yerinden edilenlerin sayısı neredeyse iki katına çıkarken, insani yardıma yönelik acımasız ve devam eden  kesintiler nedeniyle UNHCR'ye sağlanan finansman şu anda 2015 yılındaki seviyeyle hemen hemen aynıdır. Bu durum sürdürülemez olup, mülteciler ve tehlikeden kaçan diğer kişileri daha da savunmasız hale getirmektedir.

Grandi ayrıca şunları ekledi: “Tüm bu yıkıcı kesintilere rağmen, son altı ayda umut verici bazı gelişmelere tanık olduk. On yıldan fazla süredir yerinden edilmiş yaklaşık 2 milyon Suriyeli, evlerine dönebildi. Ülke hâlâ kırılgan ve insanların hayatlarını yeniden inşa etmek için desteğimize ihtiyacı var.” Toplamda, 2024 yılında 9,8 milyon zorla yerinden edilmiş kişi evine döndü. Bunların 1,6 milyonu mülteci (son yirmi yılın en yüksek sayısı), 8,2 milyonu ise ülke içinde yerinden edilmiş kişilerdi (tarihte ikinci en yüksek sayı).

Ancak bu geri dönüşlerin çoğu olumsuz siyasi ya da güvenlik koşulları altında gerçekleşti. Örneğin 2024 yılında çok sayıda Afgan, çaresiz koşullar altında Afganistan’a geri dönmek zorunda kaldı. Kongo Demokratik Cumhuriyeti, Myanmar ve Güney Sudan gibi ülkelerde ise mültecilerin ve ülkeleri içerisinde yerinden edilen kişilerin dönüşü ile eş zamanlı olarak yeni zorla yerinden edilmeler yaşandı.

Rapor, UNHCR’nin hayat kurtaran, mülteciler ile ülkeleri içerisinde yerinden edilen kişileri destekleyen ve ev sahibi topluluklarda temel altyapı ile sosyal hizmetleri güçlendiren programlarına yönelik finansmanın sürdürülmesi çağrısında bulunuyor. Bu tür yatırımlar, bölgesel ve küresel güvenlik açısından büyük önem taşıyor.

Daha fazla bilgi için iletişim:
Cenevre:

• Matthew Saltmarsh: [email protected]; +41 79 967 99 36
• Babar Baloch: [email protected]; +41 79 513 95 49
• William Spindler: [email protected]; +41 79 549 59 98
• Olga Sarrado: [email protected]; +41 797 402 307
• Eujin Byun: [email protected], +41 79 747 8719

Dünya genelinde medya kontakları için:
Basın sözcülerini görmek için UNHCR medya merkezini ziyaret edebilirsiniz.