Macaristan’dan Kırgızistan’a, 60 yıldır dünya üzerindeki zorla yerlerinden edilenlere yardım ediyor
Macaristan’dan Kırgızistan’a, 60 yıldır dünya üzerindeki zorla yerlerinden edilenlere yardım ediyor
14 Aralık 2010’da BM Mülteci Örgütü 60. yıl dönümünü kutluyor. Bu, sadece birkaç yıllığına görev yapması beklenen bir örgüt için önemli bir dönüm noktası. UNHCR, 2. Dünya Savaşının ardından, savaş nedeniyle yerlerinden edilmiş Avrupalılara yardımcı olmak amacıyla kurulmuştu.
Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği Ofisi, 14 Aralık 1950’de Birleşmiş Milletler Genel Kurulu tarafından iyimser bir görüşle üç yıllık bir süre içinde görevini tamamlayıp dağılmak üzere kuruldu. Bir sonraki sene 28 Temmuz’da, mültecilere yardım hususunda hukuki temeli ve UNHCR’ın çalışmalarını yönlendiren temel tüzüğü oluşturan Mültecilerin Statüsüne İlişkin Birleşmiş Milletler Sözleşmesi kabul edildi. 1956’ya gelindiğinde, Soyvet güçlerinin Macar Devrimi’ni bastırmasıyla ortaya çıkan mülteci hareketi neticesinde UNHCR kurulduğundan beri gerçekleşen en büyük acil durumla karşılaşmış oldu. Böylece UNHCR’ın gereksiz hale geleceği düşüncesi ortadan kalktı. 1960’larda, Afrika kıtasında sömürgeciliğin sona ermesiyle ortaya çıkan mülteci krizleri de UNHCR’ın müdahalede bulunmasını gerektirdi. Bundan sonraki 20 yılda UNHCR, Asya’da ve Latin Amerika’da gerçekleşen insanların yerlerinden edilme krizleriyle mücadele etmek zorunda kaldı. Yüzyılın sonunda Afrika’da ve Balkan Savaşları nedeniyle Avrupa’da yeni mülteci problemleri ortaya çıkmıştı. 21. yüzyılın başında UNHCR, Afrika’da Demokratik Kongo Cumhuriyeti ve Somali’de, ve Asya’da özellikle 30 yıldır süren Afgan mülteci sorununu ele alarak önemli mülteci krizlerinde görev yaptı. Aynı zamanda, UNHCR’ın, çatışmalar nedeniyle ülkesinde yerinden edilmiş insanlara da, uzmanlığı dahilinde yardım etmesi istendi. UNHCR, hiçbir ülkenin vatandaşı olmadıkları için temel insan haklarından mahrum bırakılmış ve genel olarak gözardı edilen ve sayıları milyonları bulan vatansız insanlara yardım elini uzatma konusundaki rolünü artırdı. 1951 Sözleşmesi, Afrika ve Latin Amerika gibi dünyanın bazı bölgelerinde, bölgesel hukuki araçlar üzerine yapılan anlaşmalar ile güçlendirildi. Gelecek yıl boyunca, UNHCR Vatansızlığın Azaltılmasına İlişkin 1961 Antlaşması’nın da 50. yıl dönümünü kutlayacak. 1954’te, yeni örgüt Avrupa’daki mültecilere yardım konusunda yaptığı üstün çalışmalardan dolayı, Nobel Barış Ödülü’nü kazandı. Bunun karşılığında, yetkisi bir 10 yıl daha uzatıldı. Çeyrek yüzyıldan daha fazla bir süreden sonra, UNHCR dünya çapında yardım ettiği mülteciler adına 1981’de bir Nobel ödülü daha aldı. Ödül verilirken örgütün önündeki siyasi engellerin üstünde duruldu. İlk kurulduğunda sadece 34 çalışana sahip olan UNHCR, bugün Cenevre’deki Genel Merkezinde çalışan 705 kişi dahil olmak üzere, 7200’den fazla ulusal ve uluslararası çalışana sahip. Örgüt 126 ülkede, bölgesel ofis ve şubeler olarak 100 merkez ofiste ve 150 alt ofis ve saha ofisinde personel çalıştırmaktadır. İlk yılında bütçesi 300.000 ABD Doları iken, 2010 yılında UNHCR’ın bütçesi 3 milyar ABD Dolarını aşmaktadır. UNHCR’ın bugün, 27.1 milyon ülkesinde yerinden edilmiş kişi, 15.2 milyon mülteci, 6.6 milyon vatansız kişi ve 983.000’den fazla sığınmacı olmak üzere; 43 milyondan fazla kişi, ilgi alanına girmektedir. UNHCR 70. yılına doğru ilerlerken, insani yardım ihtiyacı sona erecek gibi gözükmemektedir.