Mali’de devam eden güvensizlik ortamı ülke içinde yerinden edilenlerin geri dönüşünü engelliyor
Mali’de devam eden güvensizlik ortamı ülke içinde yerinden edilenlerin geri dönüşünü engelliyor
Yazı, 15 Şubat 2013
Şiddetten kaçanlar, Timbuktu şehrinin yeniden hükümet kontrolüne geçmesiyle yeniden evlerine dönmeyi düşünmeye başladı.
MOPTI, Mali, 12 Şubat (UNHCR) – Topraktan yapılmış camisiyle ünlü Mopti antik şehri, Batı Afrika’nın en uzun nehri Nijer ve onun kolu olan Bani’nin birleştiği havzada bulunuyor.
Nehirlerin birleşim yerinde bulunan Mopti, Mali’nin temel akarsu limanı olma özelliğine sahip. Bu şehir ayrıca Fransız ve Batı Afrika güçlerinin desteklediği Mali ordusunun El-Kaide bağlantılı isyancılarla mücadele ettiği kuzey bölgelerine açılan kapı bir konumunda.
33 yaşındaki Youba Traore, ilkokul öğretmeni. Geçen Nisan ayı sonunda isyancı grupların hükümet güçlerini püskürterek ülkenin kuzeyindeki Timbuktu’yu ele geçirmesiyle evini terk etmek zorunda kalmış. O, ülke içinde zorla yerinden edilmiş yaklaşık 240.000 kişiden yalnızca biri.
Timbuktu’nun Fransız ve Mali güçlerince yeniden ele geçirilmesiyle Traore, ailesini başkent Bamako’da bırakarak Mopti’ye geldi ve onu iki günde Timbuktu’daki evine götürecek tekne yolculuğu için ikinci sınıf bir bilet aldı.
UNHCR’a söylediğine göre ise öncelikle Timbuktu’daki durumun nasıl olduğuna bakacak ve her şeyin yolunda olması durumunda geri dönüp ailesini alacak.
Yollar ve havalimanları sivil trafiğine kapalı olduğundan ülkenin kuzey bölgelerine ulaşım yalnızca nehir vasıtasıyla sağlanabiliyor.
Silahlı çatışmalar yüzünden yerinden edildikten sonra sekiz ay boyunca Bamako’da bir ailenin yanında kalan Ayşa Ayida da biri dört yaşında ve diğeri de 18 aylık olan iki oğluyla tekneye binip Timbuktu’ya gitmeyi planlıyordu. O da bu konuyla ilgili şöyle diyor: “Geri dönmenin artık güvenli olduğunu duydum. Yabancı bir aile ile kalmak da gittikçe zor geliyor.”
Ülke içinde yerlerinden edilmiş 70 ailenin barındığı, Mopti’nin dışına kurulmuş bir çadır kentin sakinleri Mali’nin kuzeyindeki evlerine dönme konusunda daha çekimser davranıyor. Hombori kasabasında tamircilik yapan ve aynı zamanda bölgedeki ülke içinde zorla yerlerinden edilmiş kişiler derneğinin başkanı olan 56 yaşındaki Boubakar Traore, dönüş için şiddetin durmasını ve güvenliğin sağlanmasını beklediklerini aktarıyor.
İhtiyatlı olmakta haklılar. Çünkü El-Kaide bağlantılı isyancı gruplar kuzeyde bulunan en büyük şehir olan ve iki hafta önce Fransız ve Malili birlikler tarafından yeniden ele geçirilen Gao’ya hafta sonu bir saldırı düzenledi. Fransız zırhlı araçlarının ve saldırı helikopterlerinin de destek verdiği Malili birlikler, sivilleri de içeren ağır bilançoya rağmen birkaç saat süren şiddetli çatışmalar sonucunda Pazartesi günü kontrolü yeniden sağladı.
Tek engel bu olmasa da, mevcut güvenlik sorunu ülke içinde yer değiştirmek zorunda kalanların geri dönmeleri önündeki en büyük engeli teşkil ediyor.
Tamircilikle uğraşan Traore, kuzeydeki durumun kritik olduğunu söylüyor. “Bizi orada bekleyen durum buradakinden de kötü. Yiyecek kıtlığı var. Hayvanlarımızı kaybettik ve evlerimiz bunca aydır tamir görmedi. Döndüğümüzde yardıma ihtiyacımız olacak.”
Mopti’de isyancıların ilerleyişi sırasında güvenlik gerekçeleriyle kapanan UNHCR ofisi bu ay başında yeniden açıldı. Mülteci ofisi ve ortakları Mopti’de yardıma en çok ihtiyaç duyan 234 adet ülke içinde yerlerinden edilmiş aileye temel yaşam malzemesi yardımı yapıyor. Kasım ve Aralık ayındaki dağıtımlardan binlerce aile yararlandı.
Su geçirmez serme yatak, battaniye, muşamba, sıvı ve yakıt konteynırı, sinek teli ve mutfak malzemelerinden oluşan ek yardım malzemeleri de Mali’ye ulaşıyor. Bu yardımlardan 9.000 kadar ailenin yararlanması bekleniyor.
Mali’deki çatışmalar nedeniyle 400.000’den fazla kişi evlerini terk etmek zorunda kaldı. Yaklaşık 241.000 kişi ülke içinde farklı yerlere gitmek zorunda kalırken 163.000 kadar mülteci ise Moritanya, Nijer, Burkina Faso ve Cezayir gibi ülkelere sığındı.
UNHCR’ın Mali, Burkina Faso ve Nijer’deki faaliyetleri için 112 milyon dolarlık bir bütçeye ihtiyacı var. Örgüt, yardım programlarına devam edebilmek için acil mali yardım bekliyor.
William Spindler, Mopti, Mali