UN Mülteci Kurulu Mali’ye olası geri dönüşlere yardımcı olmak için hazırlanıyor
UN Mülteci Kurulu Mali’ye olası geri dönüşlere yardımcı olmak için hazırlanıyor
Yazı, 1 Şubat 2013
BAMAKO, Mali, 29 Ocak (UHCR)- Mali’de hızla gelişen askeri durumdan dolayı, UN Mülteci Kurulu ülkenin kuzeyinde çatışmalar sebebiyle yerlerinden edilen binlerce insanların ani geri dönüşlerine yardımcı olmak için hazırlanıyor.
İslamcı isyan kuvvetlerinin ve güvensiz ortamın kuzey bölgelere insanı yardımı engellediğini belirten UNHCR temsilcisi Adrian Edwards “Güvenlik şartları sağlanır sağlanmaz Gao’da ve kuzeydeki diğer şehirlerde yeni yapılar oluşturmayı hedefliyoruz.” dedi.
Mali’nin başkenti Bamako’da ülke içinde yerlerinden edilmiş insanlarla son birkaç günde yapılan görüşmelerde birçoğunun önceden yaşadığı ama şu an isyancıların kontrolündeki Gao, Timbuktu ve Kidal gibi bölgelere geri dönmeyi umduğu belirlendi.
Ani geri dönüşler bazı bölgelerde şimdiden başlamış durumda. Örneğin, BM güvenlik değerlendirme ekibi Orta Mali’deki Konna kasabasına bazı geri dönüşler olduğunu doğruladı. 10 Ocak’ta Fransız ordusunun müdehalesi sebebiyle kasaba halkının yarısına yakın 10,000 kişinin kırsal kesimlere doğru kaçtığı belirlenmişti.
Yerlerinden edilmiş insanlar geri dönme eğilimi gösteriyor ama ülkenin kuzeyindeki yaşam şartları çok zorlaştı. Kuzey bölgelerden henüz gelen insanlar gıda maddeleri, temiz su ve yakıt konusunda kıtlık olduğunu belirtiyor. Elektrik, ulaşım, iletişim, sağlık ve eğitim hizmetleri de büyük ölçüde kesintiye uğradı.
Cezayir’e yakın Kidal ve Tessalit’te gıda ve diğer hayati madde temini çatışmalardan ve birçok maddenin ithal edildiği sınırın kapanmasından dolayı ciddi olarak etkilendi.
Yüzlerce insanın son günlerde Kidal’dan kaçıp Cezayir sınırına daha yakın olan bölgelere ulaştığı belirtildi. Kaçanlardan bazıları resmi olarak kapalı olmasına rağmen Cezayir sınırını geçti.
“Yüzlerce insanın Inhalid gibi Cezayir’e 20 kilometrede olan köylere yerleştiği belirtilendi.” dedi Kidal ve Tessalit bölgelerinde yerlerinden edilmiş insanların Bamako’daki temsilcilerinden Zeinab. “Diğerleri Cezayir’e geçiş yaptı. Kaçanların çoğu kadın ve çocuk, Timayawen ya da Tinzawaten gibi ev kiralayabilecekleri bölgelere gittiler” diye ekledi.
Nisan 2012’de İslamcı isyan kuvvetleri bölgeyi ele geçirdiğinde bölgeden kaçan Zeinab, birkaç kez geri döndüğünde olanları şu şekilde anlatıyor: “Döndüğümde peçe takmak zorunda kaldım. İnsanlar bana hava saldırılarında ve İslamcı kuvvetlerle Mali askeri kuvvetlerinin karşılıklı misillemelerinden korktuklarını söyledi.”
Çatışmalar bazı ürünlerin Cezayir’den Kidal ve Tessalit’a getirilmesini de kötü yönde etkileyerek et ve süt ürünleri gibi bazı gıda maddelerinin fiyatlarında büyük artışa neden oldu. Zeinab isyancıların çocuk askerler topladığını ve bu çocukların genellikle kontrol noktalarında konuşlandırıldığını duyduğunu söyledi. “12 yaşınların çocuklar gördüm, hatta bir tanesi 8 yaşındaydı.”
Zeinab çoğu öğretmen kaçtığı için Tessalit’ta eğitimin de etkilendiğini ve söylenenlere göre Kidal’de bazı okulların Kuran dersleri verdiğini belirtti. “Tessalit’ta kalan bir arkadaşım isyanlar başladığından beri erken yaşta evliliklerin arttığını söyledi.” dedi ve ekledi “Kuzenimin 9 yaşındaki kızı 27 yaşındaki İslamcı bi isyancı ile evlendirildi”
Aynı zamanda ülkenin birçok yerinde etnik gruplar arasında yaşanan gerginliklerin arttığı bildirildi. Özellikle Tuareg ve Arap toplumlarını diğer gruplar tarafından ayrılıkçı isyan kuvvetlerini desteklemekle suçlanıyor ve çatışmaların bu sebepten olduğu söyleniyor.
“UNHCR toplum liderlerine ve Mali’deki yetkililere barış sağlanması ve etnik gruplar arasında uzlaşmaya gidilmesi girişimlerine öncelik verilmesi çağrısında bulundu.” şekilde konuştu Mülteci Kurulu Temsilcisi Edwards.
UNHCR acil olarak Mali’de 9,000 aileye (yaklaşık 54,000 kişi) uyku şiltesi, battaniye, plastik branda, sineklik ve mutfak gereçleri gibi temel yardım malzemeleri dağıttı. Salı günü yardım malzemeleri dağıtımının 40,000 yerinden edilmiş Malili’nin bulunduğu Mopti kentinde başlatılması planlandı.
Bir yıl önce çatışmalar başladığından beri yaklaşık 380,000 kişinin Kuzey Mali’den kaçtığı tahmin ediliyor. Bu kişilerin 230,000’ini zorla yerinden edilmiş kişiler oluştururken; 150,000 kişi ise Moritanya, Burkina Faso, Cezayir ve Nijer’den gelen mülteciler.
Bamako, Mali, Hélène Caux ve William Spindler