Güney Sudan’daki “ev”e yolculuk
Güney Sudan’daki “ev”e yolculuk
Yazı, 6 Mart 2012
Yüzlerce insan atalarının yaşadığı Güney Sudan’a dönmek için ilk trene binerek Sudan’ın başkenti Hartum’dan ayrıldı.
Sudan, Hartum, 5 Mart (UNHCR) - Belirsizlik içine geçen aylardan sonra, yaklaşık 1.400 güney Sudanlı Sudan’ın başkenti Hartum’dan kalkan ilk trenle Güney Sudan’a doğru giden uzun yolculuğuna başladı.
Üç çocuk annesi olan 38 yaşındaki Frisella Achul, geçen Perşembe Hartum’un doğusundaki Soba tren istasyonunda toplanan gergin kalabalığın arasındaydı. Tozlu rüzgarlarla çevrelenen istasyonda, her yaştan yolcular bavullarını arabalara yüklediler, ya güneydeki Wau eyaleti trenine binmek ya da su bidonlarını doldurmak için uzun sıralarda beklediler.
Frisella “Umarım tren yine gecikmez. İnsanların bir çoğu bu gecikmeden dolayı artık yılmış ya da sinirli bir durumda ve bu artık böyle devam edemez. Kendilerini gök ile yer arasında sıkışıp kalmış gibi hissediyorlar ve bu onlara yardım edemez” dedi.
Diğer aileler çok sayıdaki bavullarıyla başa çıkmak zorunda kalırken, Frisella hafif ve yalnız yolculuk yapıyordu. Sahip olduğu şeylerin çoğunu başkentteki trene gidebilecek parayı kazanmak için satan Frisella, üç çocuğunu da güneye geri dönmeden önce okul dönemini tamamlamaları için geride bıraktı.
Hartum’da doğan ve büyüyen çocuklarından ikisi şu an üniversitede okuyor ve biri de ortaokulda. Ailesi güneyli olan Frisella da, bu şehirde doğdu. Hiçbir zaman atalarının yaşadığı Wau kasabasını görmedi ancak geçen Temmuz’da Güney Sudan’ın Sudan’dan ayrılmasından kısa bir süre sonra bavulunu toplayarak “eve” gitmeye karar verdi.
Bununla birlikte başkent çevresinde binlerce sıkışıp kalmış durumda açık hava çıkış noktaları olmasından dolayı Hartum’daki ulaşım kapasitesi aniden güneye gitmek isteyen çok sayıda insanın talebini karşılayamadı. “Trene binmek üzere evimden ayrılıp bu boş alanda beklemeye başladığımdan beri çok kötü şartlar altında yaşıyorum. Artık çalışmıyorum ve dolayısıyla son birkaç aydır hiçbir gelirim de yok”
BM Mülteci Örgütü ve Uluslararası Göç Örgütü İade Sektörü eşbaşkanları kalkış noktalarında zor durumda bulunan kişilere yardım etmek için kordinasyonlar düzenlediler. En savunmasız durumda olanların arasından şu ana kadar 319 kişinin Güney Sudan’a uçuşu sağlandı. Ve geçen hafta Güney Sudan’daki Wau’ya giden demiryolu servisinin de yeniden başlaması ile, yaklaşık 4.500 kişinin daha bu ay içinde güneye ulaşması bekleniyor.
Sudan ve Güney Sudan arasındaki yeni bir anlaşma ile kuzeyden güneye gitmek isteyen geniş çaptaki insanların ihtiyacına uygun olarak bir ulaşım sistemi düzenlenmelidir. Fakat hala finansal konular, lojistik ve güvenlik gibi çözümlenmesi gereken sorunlar mevcut.
Bu arada Perşembe günkü tren de problemlerle karşılaştı. Kalkış 4 saat gecikti ve daha sonra 60 yıllık tren Hartum dışındaki bir bölgede diğer bir 4 saat boyunca durakladı. Hamile bir kadın bebeğini kaybetti.
Tren eğer rotasından şaşmazsa, Wau’ya ulaşması en az iki hafta sürer. Hükümetin yol boyunca güvenliği sağladığını garanti etmesine rağmen, Frisella yine de yolcuların ve özellikle çocukların güvenliği konusunda endişeli.
Anlaşılan o ki, Frisella Sudan’ı terk etmek konusunda karışık duygular içinde. “Bütün hayatım boyunca Hartum’da yaşamama, burada iyi anılarımın ve güçlü bağlarımın olmasına rağmen, kendimi kuzeye ait hissetmiyorum”
Sudan’da yakınlarının olmasına rağmen, burada kendine ait bir toprağı ya da mülkü yok ve burada kalırsa muhtemelen evinden edilmiş insanlar için kurulan kamplarda yaşamak zorunda kalacak. Frisella içinde bulunduğu durumu “Yine de, kendi ülkeme geri dönüyorum gibi hissediyorum. Biz kuzeyde yurttaşlar olarak kabul edilmiyoruz fakat güneyde de orada bizden daha uzun süre yaşayan insanlar tarafından yabancılar olarak görülüyoruz. Kuzeydeki yabancılaşma duygusuyla güneyde de yüzleşmek zorunda kalmaktan endişe ediyorum” diyerek açıkladı.
Bazıları Frisella gibi kimlik kriziyle mücadele ederek güneye gitmeyi seçerken, kuzeyde kalmayı tercih edenler önümüzdeki birkaç hafta içinde gelecek olan yasal bir belirsizliğin içine düşecek. Bugün Sudan’da durumları Nisan ayında gündeme gelecek olan yaklaşık 500.000 güney Sudanlı’nın yaşadığı tahmin ediliyor. Bağımsızlıktan dokuz ay sonra ikamet statüsü düzenlemeleri son buluyor.
UNHCR ve Uluslararası Göç Örgütü hükümetlerle birlikte net bilgilerin sağlanması ve kuzeyde kalmak isteyen güneyliler için uygulanacak prosedürün nasıl olacağı üzerinde çalışıyor.
Nahla Abu-Eissa, Hartum, Sudan