Sudanlılar eşyaları ve umutlarıyla güneye doğru gidiyorlar

Yazı, 20 Ocak 2012

Geçtiğimiz yıl Güney sudan bağımsız olunca, Sustine eve dönme zamanı olduğunu anladı. Eşyalarını topladı ve Nil’den aşağı Juba’ya doğru gitti.

JUBA, Güney Sudan, Ocak 18 (UNHCR) – Reida Sustine, ailesi Sudanda’ki sivil savaş sırasında güneydeki Juba’dan kaçıp ulusal başkentin bulunduğu Khartoum’a geldiklerinde henüz iki yaşındaydı. Güneydeki birçok insan gibi, onun ailesi de çatışmayı unutmaya çalıştı. Büyüdükçe Khartoum’da ayrılan Nile’de avlanan balıkları satarak geçimini sağladı.

Başkent barınacak bir yer olabilirdi, ama günlük hayat mücadeleyle geçiyordu. Güney Sudan 25 yıl sonra 9 Temmuz,2011 yılında bağımsızlığını kazanınca Sustine eve geri dönme zamanının geldiğini anladı. Eşyalarını topladı ve Nile’den güneye doğru giden bir mavna ile yolculuk etti. İki haftada tekrar Juba’ya vardı.

UNHCR’nin geçiş merkezinde, o ve ailesi onları Güney Sudan’daki Batı Ekvatorya eyaletine götürecek otobüsü bekliyorlar. "Ülkemde olmanın neye benzeyeceğini bilmiyorum," diyor 27 yaşındaki kız. "Ama elimdekinden daha iyi olacağını biliyorum. Bir işe başlayacağım ve her şey iyi olacak."

2010 Ekim ayından beri, 365,000’den fazla kişi Güney Sudan’a gitti – çok sayıda insan hayatlarını kuzeyde kurdular ama güneyle hala güçlü bağları var. Yolculuğa çıkanlar eşyaları ve umutlarıyla geliyorlar. Ama bir çoğu hala mağdur. UNHCR ve ortakları geri dönüşlerin gönüllü olduğunu teyit etmeye çalışıyorlar.  

Uluslararası Göç Örgütüyle birlikte, UNHCR aynı zamanda en mağdur insanları taşımaya ve evlerine geri dönüşleri sırasında korumaya çalışıyor.  Örgüt ara istasyonları yönetiyor ve gıda ve tıbbi yardım sağlanmasında destek oluyor.

Geri dönenler ülkelerine vardıklarında, Dünya Gıda Programı tarafından sağlanan gıda rasyoları alıyorlar. Çok az eşyaları olanlara yeniden entegrasyon paketleri veriliyor ve bunların içinde sivrisinek ağı, battaniye, uyku matı, su bidonu, kova, sabun, kap kacak ve plastik şilte gibi malzemeler var. 

Bazı durumlarda, UNHCR ayrıca yeni gelenlere yeni topluma ayak uydurmalarında da yardımcı oluyor.  Geçim sağlama ve temel altyapı gibi toplum temelli projelerin yanında geçici barınak programını yürütmektedir. Her ikisi de geri gönen mağdur topluluklar için fırsat geliştirmeyi amaçlamaktadır. 2005 yılından beri 330’u okulların ve sağlık merkezlerinin ve su tesislerinin inşaatı ya da rehabilitasyonu olmak üzere buna benzer 800’den fazla proje tamamlanmıştır

"Bu insanların bir çoğu sıfırdan başlamak zorunda kalıyor," diyor Rebecca Ondoa, UNHCR için çalışan toplum hizmetleri çalışanı. "İnsanlar kendilerine soruyorlar, 'Çocuklarımı nereye koyarım? Nerede çalışırım? Ailemi nasıl idare ederim?' parçaları birleştirebilmek için yardıma ihtiyaçları var."

Geçen yıl, UNHCR Juba’nın Gudele West bölgesinde yeni gelenler için uygun fiyatlı kerpiç evlerin yapılması için Kenya’da faaliyet gösteren yardım grubu ACROSS tarafından yapılan inşaatı finanse etti. Örgüt ayrıca topluluk için bir okulun yapılmasına ve su noktaları oluşturulmasına da yardımcı oldu. Kendi evlerini yapabilmeleri için yerel sakinlere gelirlerini destekleme için bazılarını satabilecekleri araç gereç sağlamak için çalıştı.

Poibe Bawaras Kune için, program şu anda yaşayacak yeni bir evi olduğu anlamına geliyor. "benim olan bir evim olduğu için çok mutluyum," diyor 45 yaşındaki kadın. "Ev yapacak paramız yoktu. UNHCR bizim için inşaat yapacak insanları seferber etti. Bize çok yardımcı oldu."

Güneye doğru giden diğerleri gibi, Kune Sudan’a geri dönmeden önce hayatının çoğunu Khartoum’da geçirdi. Hayatının en güzel günlerini savaş öncesinde büyüyen bir çocuk olarak Juba’da geçirdiği günler olarak hatırlıyor.

 Khartoum’da, çamaşır yıkayarak hayatını kazanıyordu. 20 yaşında genç biri olarak başkente gittiğinde bir daha hiç geri dönmeyeceğini düşündü. "Yapmak istediğiniz bir şeyin hayalini kuruyorsunuz ve yapamıyorsunuz. Öyleyse bırakın gitsin daha iyi," diyor. "Şu anda Güney Sudan bağımsız bir ülke….Ülkemize geri döndüğümüzden beri yollar bize açık."

Greg BealsöJuba, Güney Sudan