Kapat sites icon close
Search form

Ülke sitesini ara

Ülke profi̇li̇

Ülke web si̇tesi̇

Güney Sudan’a gitmek isteyen mülteciler Sudan’da sıkışıp kaldı

Güney Sudan’a gitmek isteyen mülteciler Sudan’da sıkışıp kaldı

19 Ocak 2012 Ayrıca şu dillerde de mevcut:

Yazı, 19 Ocak 2012

Sudan’daki bavulunu toplamış ve asıl vatanına dönmek için bekleyen binlerce Güney Sudanlı, aradan geçen bir yıla rağmen hâlâ beklemeye devam ediyor.

Hartum, Sudan, 10 Ocak (UNHCR)

Etraf ilk bakışta menteşelerinden sökülmüş paslı kapılarıyla hurdalık, dağılmış bir mobilya yığını gibi görünüyor. Daha yakından incelendiğinde ise kilitlenmiş büyük kutular ve derme çatma barınakların içinde Sudan’ın başkentinden esen tozlu rüzgarın altında kalmış insanlar fark ediliyor.

Bu güney Hartum’daki Shajara tren yolu. Bu istasyon başkent çevresindeki 14 kalkış noktasından biri olmakla birlikte aynı zamanda Güney Sudan’daki evlerine dönüş yolunda 1 yıldır bekleyen tonlarca bavulu ve yüzlerce insanı temsil ediyor. Buradan en son tren, geçen Ekim ayında kalktı. Tarifeye göre gelecek aylarda altıdan daha fazla trenin kalkması bekleniyor ve herkes yolcu listesinde yer alabilmek için mücadele veriyor.

“Biz dokuz aydır buradayız ve artık gerçekten gitmek istiyoruz” dedi terk edilmiş vagonlardan birini kendisi için küçük bir eve dönüştüren bir kadın. “Bebeğim üç ay önce burada doğdu ve biz ona Demiryol adını koyduk”

Tozdan gözlerini kırpan Demiryol bebeğin etraftaki telaş ve velvelenin neden kaynaklandığı hakkında hiçbir fikri yok. Ailesi 20 yıldan daha fazla süren kuzey ve güney arasındaki sivil savaştan kaçan güneyli ailelerden biri.

Yıllar boyu Sudan’da sığınacak bir yer arayan insanlar, Güney Sudan’ın geçen Temmuz’da elde ettiği bağımsızlıktan sonra yine güçlü bağlarla bağlı oldukları kendi eski topraklarına gönmeye başladılar. Kasım 2010 ile Aralık 2011 tarihleri arasında 350.000 kişiyle başlayan bu heyecanlı geri dönüş,  şimdi hız kaybederek bocalama yaşıyor.

Problemin bir kısmı ekonomik nedenlerden kaynaklanıyor: Güney Sudan Hükümeti girişimleri organize etmek için ayırdığı parayı tüketti ve bu ekonomik sıkıntı esnasında Sudan’daki güneylilerden bir çoğu işsiz kaldı.

Bunun dışında insanların Shajara istasyonuna aşırı derecede rağbet etmelerinden kaynaklanan lojistik problemler de söz konusu. On yıllık ihmal, karışıklık içindeki Güney Sudan’ın kuzey batı bölgesi olan Hartum ve Wau arasındaki tren seferlerinin aksamasına neden oldu. Yalnızca tek bir tren iki şehir arasındaki 1.000 kilometrelik mesafe arasında gidip geliyor.

Sıkça karşılaşılan kaza ve arızalardan dolayı, sadece bir seyahat bile bazen iki haftadan daha uzun sürebiliyor. Haziran’dan Aralık’a kadar süren yağmur sezonunun büyüttüğü bitkiler tren seyahatini daha da imkansız hale getiriyor.

Ayrıca, Mavi Nil nehrini geçmek üzere ayarlanan teknelerin yolcularını ve yolcuların çok sayıdaki bavulunu almakta yetersiz kalması, merkeze ve Güney Sudan’a doğru yola çıkan 9.000 güneylinin Kosti istasyonunda sıkışıp kalmasına neden oluyor.

Otobüsle veya kamyonla kendi yolculuklarını maddi olarak karşılayabilecek kişilerin karşısındaki en büyük engel ise yoldaki güvenlik sıkıntısı. Başta güney Kordofan bölgesi olmak üzere sınır bölgelerindeki savaş, yolculuk yapan konvoyların saldırıya uğrayarak soyulması anlamına geliyor.

BM Yüksek Komiseri Antònio Guterres’in geçen haftaki ziyaretinde, Hartum’un Mayo Mandella bölgesine yerleşmiş olan 40.000 güneyliyi temsil eden Deng Bot “Biz UNHCR’nin ulaşımımızı kolaylaştırıp daha güvenli hale getirmesini istiyoruz” dedi.

Güneye giden insanların karşılaştığı engelleri kabul eden Guterres “Yeni bir çözüm bulmaya ihtiyacımız var. Yapılması gereken, iki hükümetin de asıl güzergahın kara yolu olduğunu kabul etmekle birlikte, en savunmasız durumdaki kişilerin uçakla taşınması konusunda hemfikir olması. Bu da sadece doğru koordinasyon ve yeterli güvenlik koşullarının sağlanması ile mümkündür” açıklamasını yaptı.

Bu arada, 245 umutsuz aile Mayo Mandella kalkış noktalarında plastik levhalardan yapılmış derme çatma barınaklarda  beklemeye devam ediyor. Camlara sert güneşten ve tozlu rüzgardan kaynaklanan bir gölge düşüyor. Su eşek arabalarıyla geliyor, tuvalet, okul ya da herhangi bir sağlık tesisi yok.

Bir çay ocağı işleten Asunta Matia bir yıl önce işsiz kalınca kiralık evinden de çıkmak zorunda bırakıldı. “Biz yarın evden ayrılacağımızı söyledik, ve yarın geldiğinde yine yarın ayrılacağımızı söyledik. Ancak evimizden hala ayrılmadık. Ben Wau’ya geri döndüğümde çay ocağımı yeniden kurabilirim çünkü kazandığım parayla çocuklarımın üniversiteye gittiğini görmek istiyorum.

Asunta’nın iki çocuk annesi olan 26 yaşındaki kızı Madalena mühendislik okumayı istiyor ve Juba Üniversitesine kaydını çoktan yaptırdı bile. Madalena’nın kocası ve erkek kardeşi de Güney Sudan’daki Wau bölgesine taşındılar. Onların amacı ise ailelerine yiyecek için para gönderebilmek. Fakat ne Asunta’nın ne de Madalena’nın eve dönmek için nasıl para biriktirecekleri konusunda bir fikri var.

Fakat Asunta bir konudan emin: “Burada iş yok. Buradan ayrılmamız ve Güney Sudan’da daha iyi bir yer bulmamız bizim için daha uygun”

Sudan’da yaklaşık 700.000 güneylinin yaşadığı tahmin ediliyor. Şimdiye kadar, Hartum’daki 110.000 kişilik nüfusun, kalkış noktalarının ve özel yardıma ihtiyaç duyan savunmasız insanların tespit edilmesi için yapılacak olan çalışmaya kayıt yaptırdı.

BM Mülteci Örgütü ve Uluslararası Göç Örgütü, Hartum tabanlı Gönüllü ve İnsani Çalışma Komisyonuyla birlikte geri dönüş işlemlerini yöneterek Güney Sudan’a gitmek isteyen kişilerin kaydedilme çalışması üzerine yoğunlaşıyor. Bu iki örgüt aynı zamanda yolculuk yapan insanlara hem sağlık yardımı sağlıyor hem de istasyonları, kalkış noktalarını ve yolları izleyerek yolcuları koruyor.

Nisan’da güneyliler için Sudan ikamet izni alma süresinin son günlerinin yaklaşmasıyla , İade Sektörü, Sudan ve Güney Sudan hükümetlerini, Sudan’da kalan Güney Sudanlılar için uyruk ve ikamet belgelerinin hazırlanması ile milliyet belirleme ve vatansızlıktan koruma çalışmaları hakkındaki işlemlerin adil bir şekilde yapılması konusunda teşvik etti.

Vivian Tan, Hartum, Sudan