16 Günlük Etkinlik: Kongo’da ki çiftler tecavüz damgalamasına göğüs geriyorlar
16 Günlük Etkinlik: Kongo’da ki çiftler tecavüz damgalamasına göğüs geriyorlar
Yazı, 2 Aralık 2011
UNHCR tarafından desteklenen insani bir kurum, doğu Kongo’da tecavüze uğramış kadınların eşlerini onları geri alması için ikna etmeye çalışıyor.
KAVUMU, Demokratik Kongo Cumhuriyeti, Kasım 30 (UNHCR) – Tecavüz, Demokratik Kongo Cumhuriyeti’nin doğusunda yaygın, ama birçok kadın kurban için ondan sonrası olayın kendisinden daha da kötü.
Travma ve sağlık sorunlarının yanında, kurbanlar kocaları ve aileleri tarafından da reddediliyor, tehlikeli bir şekilde kirletilmiş ve bir şekilde başlarına gelenlerden dolayı sorumlu tutuluyorlar. Birçoğu travma üzerine travma, dehşet üzerine dehşet ekleyerek zorla istikrarsız doğuya gönderiliyorlar.
Karısı Anjelique yaklaşık dört yıl önce bir grup Hutu milisleri tarafından Güney Kivu eyaletindeki marketten evine dönerken tecavüze uğrayan 29 yaşındaki Simon "Interahamwe tarafından tecavüze uğramış biriyle yaşayamazdım," diyor. 35 yaşındaki karısının durumundan ziyade kendisinin HIV virüsü kapıp kapmadığından dolayı üzülüyordu.
50 yaşındaki Jean-Paul 49 yaşındaki karısı Sylvie’ye tecavüz edilirken kendisinin seyretmeye zorlanmasından dolayı daha da zor bir duruma düşmüş. "Stres oldum, travma yaşadım. Daha önceki gibi değildi. Evde daha farklı bir koku vardı," dedi. Ailesiyle yaşadığı evi terk etmeye karar verdi ve UNHCR çalışanlarına "Tecavüze uğramış bir kadınla cinsel ilişkiye giremem." diye açıkladı. Bu kötü olaydan bahsetmek onun için çok zordu.
Doğudaki köylerin birçoğunda buna benzer hikayeler var. Ancak vakaların küçük bir bölümünde çiftler Fransızca kısaltılmış şekliyle CAMPS (Psiko-sosyal ve Tıbbi Destek Merkezi) olarak bilinen yerel bir insani yardım grubunun yardımıyla yürütülen proje sayesinde tekrar bir araya geliyorlar. UNHCR tarafından desteklenen bu küçük örgüt, doğu Kongo’da cinsiyete dayalı cinsel şiddeti önlemeye ve zorla yerlerinden edilmiş olsun ya da olmasınlar kurbanlara yardımcı olmaya çalışıyor.
Simon ve Angelique, ve Jean-Paul ve Sylvie CAMPS’in yardımıyla hayatlarına tekrar karı koca olarak devam edenler arasındalar. Ancak barışma karışık, zor ve yavaş işleyen bir süreç – ve eğer tecavüze uğrayan kadın HIV pozitif çıkar ya da hamile kalırsa neredeyse imkansız.
Angelique saldırıya uğradığında diğer 15 kadınla birlikte tarlalarında ektikleri ürünleri satmaktan dönüyordu. Tecavüze uğradıktan sonra kendinden çok utandı ve eve dönmeden önce tam bir hafta ormanda dolaştı.
"Kocama söylemedim. Yattım, hastaydım, konuşmadım ve yemek yemedim," dedi Angelique sıcak göz yaşları yanaklarından süzülürken. Simon sonunda anladı ve anlayış göstermek yerine, "Tüm eşyalarımı aldı ve beni evden kovdu Bana hasta olduğumu ve HIV’li olduğumu söyledi."dedi dört çocuk annesi kadın. Ailesinin yanına sığınmak istedi ama Angelique'in babası ve çocuklar da en az kocası kadar soğuk davrandılar. "Kendimi öldürmek için nereden zehir bulabilirim diye düşündüm," dedi. Yalnızca annesi insaflı davrandı ve ona kalacak bir yer verdi.
Bu, tecavüz olaylarını araştıran ve sonrasında tecavüz nedeniyle eşlerini reddeden ve onları kurban olarak görmeye çalışan erkeklerle ulaşan CAMPS çalışanları için tipik bir vakaydı. Şu anda yaptıkları iş karşılığını veriyor. Bu yıl Ocak ayından bu yana görüşme yapılan yaklaşık 800 çiftin 400’ü barıştırıldı.
Simon arandığında Angelique’den yaklaşık üç yıldır ayrıydı, ama ilgilenmedi. "Evdeydim, insanların geldiğini gördüm. CAMPS’tan geliyorlardı. Benimle karımla ilgili konuşmak istediler ve onlara ‘ormana gidip oradaki adamlarla yaşamalı’ dediğimi hatırlıyorum.
Ancak, bu kadar umutsuz ve katı tavrına karşın CAMPS’ın görüşme seanslarına katıldı ve tecavüze uğramış eşlerini kabul eden diğer kocalarla da konuşan CAMPS çalışanlarını dinledikten sonra fikrini değiştirmeye başladı. Şu anda eşinin hiçbir şeyden dolayı suçlu olmadığını bildiğini söylüyor. Angelique hala saldırıdan dolayı kötü durumda ve tüm görüme boyunca ağlayarak "Sürekli hastayım. Eğer biri benim arkamdan koşarsa, ben de hemen koşmaya başlıyorum." dedi.
Simon ve Angelique sekiz aydır tekrar birlikteler ve uyum içinde yaşadıklarını söylüyorlar. Ancak bazı şeyler değişti. "Onun markette ürün satmasını yasakladım. Evde oturmalı," dedi Simon. Ama Angelique'in markete gidişi ailenin gelirine önemli katkı sağlıyordu ve aile şu anda az bir parayla geçinmeye çalışıyorlar.
Jean-Paul'ün karısını geri almaya karar vermesi de emsallerinden etkilenmesiyle olmuş. "Karılarına geri dönen diğer adamlar vardı ve bu benim kararıma yardımcı oldu," dedi. Ama Simon’un durumunda olduğu gibi bu kararı perçinleyen şey karısının HIV test sonuçlarının negatif çıkmasıydı.
CAMPS’ın deneyimli görüşmecilerinden Bagalwa Dieudonné kadının HIV pozitif çıkması durumunda barışmanın çok nadir olduğunu söylüyor. Aşkın galip geldiği bir vakadan bahsediyor ama "Artık sevişmiyorlar" diyor. Ataerkil bir toplumda erkekler hala prezervatif kullanmayı reddediyorlar. Ve mücadelenin yarısı insanların davranışını değiştirmek.
Céline Schmitt, Kavumu, Democratik Kongo Cumhuriyeti