UNHCR, damla damla, yerinden edilmişlerin eve dönüşünü destekliyor
UNHCR, damla damla, yerinden edilmişlerin eve dönüşünü destekliyor
Yazı, 22 Kasım 2011
Filipinler’in çatışmalardan zarar görmüş Mindanao Adası’nda gerçekleştirilen küçük bir su projesi, eve dönüş için güçlü bir teşvik oldu.
BARANGAY TUGAR, Filipinler, 17 Kasım (UNHCR) – Çatışmalar yüzünden 3 yıl önce evini terketmek zorunda kalan Teodola Alvoro (62) oradan oraya dolaştı, hatta otoyol kenarında derme çatma bir barınakta bile yaşadı.
Tüm bu zaman boyunca evine dönmeyi hayal etti, ancak onu durduran bir şey vardı: köyünde su olmaması. Köyündekilerin günün neredeyse altı saatini bir kaynaktan temiz su alabilmek için dik yokuşlara tırmanarak geçirdiğini biliyordu.
Tüm bunlar, UNHCR’nin, köylülerin bir su tesisatı inşa etmesine yardım etmesiyle değişti. Pek çok aile, son zamanlarda içindeki ilkokul bile kapanacak kadar ıssızlaşan Barangay Tugar’a geri dönmeye başladı. Köy 2008 yılında hükümet güçleri ile Moro İslami Kurtuluş Cephesi arasındaki çatışmanın ortasında kalmıştı.
Torunu Geraldine ile yaşadığı eve döndüğü için mutlu olan Teodola “Buraya su geldiğini duydum. Dönmeye karar vermemin temel nedeni buydu” diye konuştu. Mindanao’nun 50 yıl süren silahlı mücadelesine yabancı olmayan Teodola, 1985’ten beri 3 defa evini terketmek zorunda kalmış.
Köylüler, evlerin yakınlarına kurulan çeşmeler sayesinde şu anda 150 civarında kişinin faydalandığı su tesisatını UNHCR’den gelen mali yardımları kullanarak inşa ettiler. Proje tam manasıyla toplu bir çaba ve yardımlaşmayla gerçekleşti. Erkekler hasar görmüş iki su deposunu onarma ve su borularını yerleştirme işlerini yaparken kadınlar ve çocuklar onlara yemek hazırladı.
UNHCR Mindanao ofisinin başında bulunan Arjun Jain “Mindanao’daki bu hassas barış döneminde küçük projelerin büyük fark yaratabileceğine inanıyoruz.” diyor ve ekliyor: “Barışın inşası sürecinde topluluklarda meydana gelen en güçlü olumlu değişiklikler küçük temel şeyler sayesinde yaratılır.”
UNHCR bu bakımdan, Mindanao’nun çatışmalardan zarar görmüş bölgelerinde huzurlu ve dayanıklı topluluklar inşa etme umuduyla - balık ağları, dikiş kooperatifleri, su sistemleri gibi - küçük bütçeli ancak büyük etkili projeleri destekliyor.
“Filipinler’in birlikte çalışma (bayanihan) ruhu burada hayata döndü. Köylüler hükümetimizin mühendisiyle birlikte bir takım gibi çalıştı.” diyor Kauswagan’ın kendisi de bizzat su sitemi inşaatına katkı sağlayan belediye başkanı Rommel Arnaldo.
Filipin bayanihan komünal birliği komşularının evlerini bir yerden bir yere taşımasına yardım etmeye gönüllü olan insanların geleneğinden geliyor. Arnaldo, Tugar’da bir su sistemi inşa etmek için gereken takım ruhuna istinaden “Bu paylaşımcı yaklaşım yeni değil. Ama yapılması gereken bu.” diyor.
Su sisteminden önce, ishal Tugar’daki başlıca sağlık sorunlarındandı. Köylüler su kaybını önleyebilmek için bozulmuş hindistan cevizi suyu içiyorlardı. Kırsal kesim sağlık sorumlusu ebe Subeide Otto Ote, UNHCR burada ve yakın bir köyde yeni tanklar kurduğundan beri hiç ishal vakası yaşanmadığını belirtti.
Sağlık görevlisi sözlerini şöyle sürdürdü: “Artık kadınların aileleriyle birlikte geçirecekleri ve diğerleriyle kaynaşabilecekleri daha fazla zamanı var. Artık etrafı hain uçurumlarla çevrelenmiş bir kaynaktan su alabilmek için her gün sıraya girmek zorunda değiliz”. Musluk suyu Tugar’a ulaştığında köyün tek okulu da kapılarını yeniden açtı. Okulun şu an 32 öğrencisi var.
Teodola’nın okula ancak başlayabilen 11 yaşındaki torunu Geraldine “ Burada arkadaşlarım var.” diyor, “Eskiden yaşadığımız yerde çok fazla çocuk vardı ama hiç arkadaşım yoktu.”
Abner Bañez okulun tek öğretmeni ve pek çok çocuğun çatışmalar sırasında eğitimlerine ara vermek zorunda kaldığını, akranlarının seviyesine erişmek için yapmaları gereken çok fazla şey olduğunu söylüyor. Çocukların pek çoğu okumayı yeni öğreniyor.
“Çocuklar artık kendilerini yıkayabiliyor ve temiz su içebiliyor.” diyen Bañez sözlerini şöyle sürdürdü: “Her yemekten önce çocukların ellerini yıkamalarını sağlıyorum. Şu an onlara düzgün yiyecekler temin etmek için uğraşıyoruz ki daha iyi öğrenebilsinler.”
Öğretmen Bañez projenin toplumun iyileşmesine katkı sağladığını düşünüyor. “Tugar’daki insanlar için suyun gelmesi ve ilkokulun yeniden açılması artık hep beraber daha iyi hayatlar sürdürecekleri anlamına geliyor.” diyor, hep beraber kelimesinin altını çizerek.
Tom Temprosa, Barangay Tugar, Filipinler