Yılın ilk 10 ayında Afganistan’a dönenlerin sayısı 60.000’e düştü

Yazı, 28 Ekim 2011

Bu yılın ilk 10 ayı içinde UNHCR yardımı ile 60.000 civarında Afgan ülkesine geri döndü. Geçen yılın aynı döneminde bu rakam 100.000’I geçmişti.

Pakistan’dan dönüşün başlıca merkezlerinden olan Doğu Afganistan’daki Nangarhar vilayetine dönen bir aile sebze bahçelerinin kenarında toplanmış (fotograf altı yazısı)

KABİL, Afganistan, 28 Ekim (UNHCR) – Bu yıl UNHCR yardımı ile ülkesine dönen Afgan mültecilerin sayısında önemli bir düşüş yaşandı. 2010 yılının ilk 10 ayı içerisinde denizaşırı ülkelerden Afganistan’a dönen mülteci sayısı 10.000’in üzerindeyken bu yılın aynı döneminde bu rakam 60.000’lerde kaldı.

Dönenlerin 43.000’i Pakistan’dan, 17.000’i İran’dan ve 100’den azı da diğer ülkelerden geliyor. Pakistan için dönüş oranı geçtiğimiz yıla kıyasla yüzde 53 oranında düşmüş ancak İran’dan dönenlerin sayısı geçen yılki sayıdan 7.500 fazla. UNHCR Pakistan’dan dönüş programını bu yıl durduracak.

Geçim ve barınma imkanlarının yokluğu ile güvensizlik geri dönmeme sebepleri arasında en sıklıkla belirtilenler. Pakistan’daki Afgan mültecilerin büyük çoğunluğu Afganistan’ın geri kalmış ve güvensiz bölgelerinden geliyor ve şu anda Kuzey Batı Sınır Eyaleti’nde ve Belucistan’da yaşıyor.

Pakistan şu anda pek çoğu çeyrek asırdan uzun bir süredir sürgünde olan 1.7 milyon Afgan mülteciye ev sahipliği yapıyor. Bu kişilerin yarısı Afganistan’ın dışında doğmuş ve orada herhangi bir mal varlığına sahip değil.

Ekonomik baskılar ve İran Hükümeti tarafından yapılan temel gıda ve hizmet yardımlarındaki kesintiler İran’dan Afganistan’a yapılan UNHCR destekli gönüllü dönüş oranlarındaki artışın başlıca nedenleri olarak görülüyor.

Geri dönüşün Afganistan’daki başlıca adresleri şimdiye kadar, Kabil (% 26) ülkenin doğusunda bulunan Nangarhar vilayeti (% 14), batıda bulunan Herat vilayeti (% 8) ve kuzeyde bulunan Kunduz şehri (% 8).

2002 yılının Mart ayından bu yana UNHCR ve ortak olduğu?? Hükümetler pek çoğu Pakistan’dan ve İran’da gelmekte olan 4.6 milyon Afgan’ın ülkesine dönmesine yardımcı oldu. Bu kişilerin pek çoğu 4 ana bölgeye yöneldi : Kabil (% 26), Nangarhar (% 20), Kunduz (% 6) ve Baglan (% 5). Toplamda 5.7 milyon Afgan mülteci kendi başlarına ya da Pakistan ve İran’ın desteğiyle ülkesine döndü, ki bu kişiler Afganistan’ın nüfusunun neredeyse dörtte birini oluşturuyor.

Ekonomik ihtiyaçlar ve ülkenin çeşitli bölümlerindeki güvenlik problemlerine rağmen halen kaydadeğer oranda Afgan mülteci ülkesine geri dönüyor. Hükümet ve ortakları sürdürülebilir bir yeniden bütünleşme için çalışmalar yürütüyor.

Ancak UNHCR ve Afganistan’ın Mülteciler ve Ülkesine Geri Dönenler Bakanlığı tarafından yaptırılan bir araştırmada elde edilen ilk verilere göre ülkesine dönen Afgan mültecilerin yüzde kırkı halen kendi halklarıyla yeniden bütünleşebilmiş değil.  

Afganistan’ın daha fazla geri dönüş alabilecek kapasitesi sınırlı. Geri dönen ailelerden bazıları kışı atlatabilmek için ek yardımlara ihtiyaç duyuyor. Diğerlerinin çoğunun toprağı, yatacak yeri, okulları ya da sağlık hizmeti alabilecekleri yerleri yok. Bu aileler kendi kendilerine yetebilecek seviyeye gelebilmek için iş fırsatlarına ihtiyaç duyuyor.

1.7 milyonu Pakistan’da ve 1 milyonu İran’da olmak üzere kayıtlı Afgan mültecilerden yaklaşık 3 milyonu halen bölgedeki ülkelerde sürgünde. UNHCR geri dönenleri ülkelerine yerleştirebilmek için uluslararası destek çağrısında bulundu.

Mülteci Örgütü, Afganistan, Pakistan ve İran Hükümetleri ile birlikte Afgan mülteciler için çok yıllı (2012-2014) bir çözüm stratejisi geliştiriyor.  Bu strateji 2012 yılının başlarında düzenlenecek bir konferansta uluslarası kamuoyunun onayına sunulacak.

Mohammad Nader Farhad, Kabil, Afghanistan