Brezilya’da bulunan Amazon’un kalbine gelen mültecilerin profili değişiyor
Brezilya’da bulunan Amazon’un kalbine gelen mültecilerin profili değişiyor
Yazı, 25 Ekim 2011
Afrika ve Asya’dan gelen sığınmacılardan oluşan ve gittikçe kalabalıklaşan bir sığınmacı grubu “Tropiklerin Paris’i” olarak adlandırılan Manaus şehrinin çeşitliliğine katkıda bulunuyor.
MANAUS, Brezilya, 24 Ekim (UNHCR) – Jeoloji alanında yüksek lisans derecesi olan ve Demokratik Kongo Cumhuriyeti’nde (DKC) devlet tarafından yönetilen madencilik sektöründe çalışan Carlos* stressiz, rahat ve uzun vadede olumlu beklentilerle dolu bir hayat sürdürüyordu.
Şimdi ülkesi kocaman bir okyanusun karşı kıyısında ve o Amazon’un kalbinde Fransızca öğreterek hayatını kazanmaya çalışan bir mülteci. Brezilya’nın Manaus isimli şehrini ziyaret eden UNHCR çalışanlarına “Yalnızlık beni öldürüyor.” diyor.
Carlos’un madencilik kariyeri 2009 yılında, DKC hükümeti onu iki topluluk arasında balık yetiştirme havuzlarının yönetilmesine ilişkin çıkan ve Equateur’un kuzey bölümünde yaşayan onbinlerce insanın yerinden edilmesiyle sonlanan bir tartışmada arabuluculuk yapması için gönderdiğinde aniden sona erdi.
Görüşme sürecinde Carlos taraf tutmakla suçlandı ve hayatı hakkında endişelenmeye başladı. Önce komşu ülke olan Kongo Cumhuriyeti’ne sığınmayı düşündü ancak daha sonra can güvenliğini sağlamak ve kendine yeni bir yaşam kurmak için evden çok daha uzağa gitmesi gerektiğine karar verdi.
Bir aile dostunun yardımıyla Güney Afrika üzerinden Güney Amerika’ya uçtu ve yaklaşık bir yıl süren gezginlikten sonra Amazon’un kalbindeki Brezilya şehri Manaus’a geldi.
Ancak bu hareketli liman metropolüne geldikten sonra “Tropiklerin Parisi” olarak adlandırılan bu şehrin çeşitliliğine Afrika ve Asya’dan artan sayıda gelen sığınmacıların katkıda bulunduğunu görünce çok şaşırdı. Brezilya geleneksel olarak bölgedeki ülkelerden gelen insanlara sığınma sağlıyordu ancak Manaus’taki UNHCR çalışanları son iki yıldır daha fazla “bölge dışından” gelenler olduğunu tespit ediyor.
Bu dönemde Carlos gibi yaklaşık “bölge dışından” gelen 40 kişi başkenti Manaus olan Amazonas eyaletine geldi ve iltica başvurusunda bulundu. Çoğu Sahra altı Afrika’dan gelen genç erkeklerdi ancak gelenlerin arasında Bangladeşliler, İranlılar ve Sri Lankalılar da vardı.
Brezilyalı sosyal çalışmacı Rosa Zanchin bölge dışı sığınmacılarının çoğunluğunun ülkelerini terk etme gerekçesi olarak politik ya da dini zulümü gösterdiğini belirtti. Pek çoğu, Amazonas’a Ekvator gibi komşu ülkelere uçtuktan sonra kara yoluyla geçiyor ya da Peru veya Kolombiya’dan tekne ile geliyor.
Manaus’a gelenlerin pek çoğunun amacının Berzilya’nın en büyük şehri olan São Paulo’ya ulaşmak olduğunu söyleyen Zanchin “Diğerleri ise bu şehirde kalıp kendilerine yeni hayatlar kurmak istiyorlar ” diye konuştu.
Manaus’ta bulunan Caritas Başpiskoposluğu’nun koordinatörü Peder Isaías de Andrade, diğer ülkelerden Brezilya’ya gelen göçmen ve mülteci sayısınıdaki artışın birkaç sebebi olduğunu belirtti. “Brezilya’nın uluslararası önemi, bir evsahibi ülke olarak itibarını arttırdı.” diyen peder, Manaus’un coğrafi konumunun ve sınırlarındaki geçirgen yapının, şehri önemli göç yolları arasına soktuğunu da sözlerine ekledi.
Ancak Manaus’a gelen bölge-dışı sığınmacılar pek çok zorlukla yüzleşiyor. Portekiz dilini öğrenmeyi de içeren sosyal ve ve kültürel bütünleşme zorluklarının yanında bazı sığınmacılar mülteci statüsü için yaptıkları başvurularda belirsizlikle yüzleşmek durumunda kalıyor.
Onaylanmış mülteciler bile yerel bütünleşme güçlükleriyle karşı karşıya kalıyor. Carlos Portekizce konuşabiliyor ancak kendini bir yabancı gibi hissediyor ve geçimini sağlayabileceği bir iş bulması çok zor. “Jeoloji alanında yüksek lisans derecem var ancak geçimimi aralıklı olarak verdiğim Fransızca derslerinden sağlıyorum. Şu anda onurlu bir yaşam sürmeme yetecek kadar para kazanamıyorum” diyor.
Manaus’ta bulunan UNHCR saha ofisinin çalışanları Carlos gibi insanların refah durumunu denetliyor ve Mülteci Örgütü bölgeye gelen sığınmacılara hukuki yardım sunuyor. UNHCR, bunların yanında, mülteci ve sığınmacıların bütünleşmesini kolaylaştırmak ve onları kendine yeten bireyler haline getirmek için, Caritas’la olan ortaklığı vasıtasıyla mültecilere acil insani yardım, mesleki eğitim kursları, ve dil kursları da sağlıyor.
UNHCR’ın Brezilya’daki üst düzey yetkilisi Andres Ramirez, dünyanın heryerinde insanların çatışma ve zulümlerden kaçmayı sürdürdüğünü belirterek “Brezilya’nın 77 farklı ulustan gelen mültecilere ev sahipliği yapması bir tesadüf değil” diye konuştu.
Brezilya, resmi rakamlara göre yaklaşık 4.500 mülteciye ev sahipliği yapıyor. Bu mültecilerin yüzde 64’ü Afrika’dan, yüzde 22’si Amerika kıtasından ve yüzde 11’i de Asya’dan geliyor. Angola, Kolombiya, Demokratik Kongo Cumhuriyeti, Liberya ve Irak başlıca menşe ülkeler.
Toplamda, Kuzey Brezilya’daki Amazonas ve Acre eyaletleri çoğunluğu Bolivyalılar’dan oluşan yaklaşık 140 mülteci ve -pek çoğu Haitili olmak üzere- farklı uluslardan olan 2.000 civarı sığınmacıya ev sahipliği yapıyor.
* İsim güvenlik amacıyla değiştirilmiştir.
Janaína Galvão, Manaus, Brezilya