Evini Özleyen Bir Mülteci: Suyun İki Yakası Sri Lankalı Mültecileri Ayırdı

Yazı, 18 Temmuz 2011

Yıllarca Hindistan'da mülteci olarak yaşayan Selliah Arumugam, Palk Boğazı'nın karşısından bakarak evinin özlemini çekti. Bu yıl Sri Lanka'ya dönen 1000. mülteci olmanın sevincini yaşadı.

KOLOMBO, Sri Lanka, 13 Temmuz (UNHCR) – Selliah Arumugam, karısı ve dört çocuğu ile birlikte, Kolombo’da bulunan Bandaranaike Uluslararası Havalimanı’nın kapısından içeriye girdi. Yüzünde büyük bir gülümsemeyle yürüyen 42 yaşındaki Arumugam, bagajları ile birlikte yolcu geliş salonuna yöneldi.

Aramugam, bu yıl içinde UNHCR’ın yardımıyla ülkesine geri dönen 1000. Sri Lankalı mülteci. Mannar’ın kuzeybatı kıyı bölgesinden gelen Arumugam ailesi, 2006 yılının Ağustos ayında köylerindeki kötü güvenlik koşullarından kaçtı. Beş yıl önce Palk Boğazı’ını geçerken yaşadıkları zor yolculuğu şu sözlerle aktardı: ‘Karanlık çökene kadar bekledik ve diğerleri ile Hindistan’a giden bir tekneye bindik. O gün fırtınalı bir havada, en küçüğü üç yaşında olan çocuklarımızla birlikte bu yolculuğa çıkmak zorunda kaldık.’

Arumugam ve ailesi, Hindistan’ın güney eyaletlerinden biri olan Tamil Nadu’da bulunan Okkur kampında kaldı. Arumugam, ‘Yaşam koşulları iyi değildi. Ama başka ne yapabilirdik ki? Bir gün topraklarımıza geri dönebilme umuduyla o şartlara katlandık.’, dedi.

Bu birçok Sri Lankalı mültecinin ortak hikayesi. Geçen yılın sonlarına doğru, dünya genelinde çoğunluğu Tamil Nadu’da bulunan 141.000 mülteci olduğu bildirildi.

Ülkede, 26 yıl boyunca devam eden iç savaşın bitiminden iki yıl sonra geri dönüşler ivme kazandı. UNHCR, sayıları gün geçtikçe artan Sri Lankalı mültecilerin, kuzey ve doğu bölgerindeki köylere geri dönüşlerine yardımcı oluyor. Geri dönen mültecilerin çoğunu, Tamil Nadu’da bulunan kamplardan ayrılanlar, az sayıda mülteciyi ise, Santa Lucia Karayip Adaları, Gürcistan ve Malezya gibi ülkelerden dönenler oluşturuyor. Geri dönüşün yapıldığı büyük bölgeler ise Trinkomali, Mannar, Vavuniye ve Jaffna. Daha az sayıdaki mülteci ise Kilinoki, Batticaloa, Ampara and Kolombo’ya dönüyor.

Birleşmiş Milletler Sri Lanka Temsilcisi Michael Zwack, ‘Şu an Sri Lanka’ya geri dönen mültecilerin sayısı giderek artıyor ve gelecek yılın ikinci yarısında yola çıkacak olan Tutikorin-Kolombo feribotu ile daha da artacak.’, dedi. Tutikorin ise Tamil Nadu eyaletinin güneydoğu kıyısında bulunan bir liman.

Gönüllü geri dönüşü tercih etmek isteyen mülteciler, sığınma ülkelerinde bulunan en yakın UNHCR ofisiyle irtibata geçebilirler. Ofis, başlatılan başvuru işlemleri tamamlandığında, mültecilere, Sri Lanka’ya uçak bileti veriyor ve ilgili seyahat belgelerini elde etmeleri konusunda yardımcı oluyor. Sri Lanka’da, UNHCR çalışanları geri dönüş yapan mültecileri havaalanında karşılıyor ve onlara evlerine geri dönebilmeleri için cüzzi bir ulaşım bedeli sağlıyor.

UNHCR’ın gönüllü geri dönüş programı altında Arumugam ve diğer geri dönüş yapan mültecilere, hayatlarına yeniden başlamalarına yardımcı olabilmek için ilk adım olarak standart bir hibe veriliyor; bu hibe mültecilerin eski çevrelerine tekrar entegre olabilmelerine imkan tanıyor. Sri Lanka’daki evlerine vardıklarında, UNHCR’ın kuzey ve doğu bölgelerindeki beş ofisinden birine ulaşabilirler. Bu ofisler, mültecilerin, mutfak araçları, çanak, çömlek, şilte, cibinlik ve döşekler de dahil olmak üzere birtakım temel ev ihtiyaçlarını karşılar.

UNHCR, geri dönüş yapan mültecilerin erzak listelerine kayıtlı olduklarından ve mayın riskine karşı eğitildiklerinden emin olmayı ve düzenli hizmet vermeyi amaçlıyor. Örgüt, engelli ve yaşlı insanlar gibi özel ihtiyaçları olan kişileri, kendi alanında uzman kurumlara yönlendiriyor.

Ayrıca Örgüt çalışanları, hukuki danışmanlığa ihtiyacı olan mültecileri, ilgili hükümet yetkililerine ya da hedeflenen desteği sağlayan diğer örgütlere yöneltiyor. Arumugam, Kolombo’daki UNCHR’ın verdiği hibeyi aldıktan sonra ailesiyle birlikte Mannar’daki köyüne döndü. ‘Yeni bir hayata başlamayı, akrabalarımı tekrar görmeyi ve evime bir an önce dönmeyi dört gözle bekliyorum. Pirinç yetiştiren bir çiftciyim, bu yüzden yaptığım işe devam edeceğim. Ne de olsa tek bildiğim iş bu.’ dedi.

Hindistan’daki 2.800 Sri Lankalı mülteci ve diğerleri, yakın gelecekte evlerine geri dönmeyi istediklerini belirtti. UNHCR, Evini Özleyen Bir Mülteci’nin bile çok fazla olduğuna inanıyor ve Selliah gibi eve dönüş rüyası kuranlara yardımcı olabilmek için tetikte bekliyor.

Sulakshani Perera, Sri Lanka - Kolombo