Yeni yıl Pakistan’dan ayrılan Ruandalı mültecilere yeni başlangıçlar müjdeliyor
Yeni yıl Pakistan’dan ayrılan Ruandalı mültecilere yeni başlangıçlar müjdeliyor
İSLAMAD, Pakistan, 2 Ocak (UNHCR) – Muhammad Saeed ve ailesi yeni yılın doğuşunu yirmi yılı aşkın bir süreden sonra ilk defa anavatanları Ruanda’da görmek için Pakistan’dan tam zamanında uçtu.
Saeed, 44, okumak için 1991’de Pakistan’a geldi ama sonra 1994’deki soykırımdan dolayı ülkesi Ruanda’ya geri dönemedi ve mülteci olarak UNHCR’a kaydoldu. Yılbaşı arifesinde karısı Benimana Alice Aliya ve dört çocukları ile Ruanda’nın orta bölgesindeki Gitarama şehrine dönmek üzere Pakistan’dan ayrıldı. Saeed ve ailesi UNHCR’ın yardım ettiği Pakistan’dan gönüllü geri dönüş programı çerçevesinde ülkesine geri dönen ilk Ruandalılar.
Saeed’in iki kardeşi ve pek çok kuzeni Ruanda’daki savaşta öldürülen binlerce kişinin arasındaydı. “Ailemle irtibatımı kaybettim. 2011’in başlarında Ruandalı bir dışişleri bakanlığı memurunun Pakistan’a gerçekleştirdiği resmi bir ziyaret sırasında yardım etmesiyle sonunda ailemle irtibat kurabildim. O zamana kadar ölü mü diri mi oldukları konusunda hiçbir fikrim yoktu,” diyor Saeed.
Pakistan’ın başkenti İslamabad’daki yoksul bir mahallede karanlık ve pis kokan bir oda, bu ailenin yıllardır ev diye bellediği yer olmuştu.
“Eve geri dönmeyi hayal etmediğim tek bir gece olmadı,” diyor alçak sesle konuşan Aliya. Etrafı ailesinin yığınlar halindeki eşyaları ile çevriliyken, küçük bir çantaya yanlarına alacaklarını dikkatlice doldurdu.
O da Ruandalı olan Aliya, Saeed’le aynı üniversitede okuyordu. 2003’te evlendiler ve ailelerini kurdular. “Aliya ile tanıştığımda kendimi tamamlanmış hissettim, o Pakisan’da geçirdiğim tüm o yalnız yıllardan sonra hayatıma taptaze bir esinti gibi girdi,” diyor Saeed.
Yirmi bir zor yıldan sonra geri dönüyor olmanın mutluluğu çok yoğundu; bakışlarından ve gülüşlerinden bu okunuyordu. Saeed tüm o yıllar boyunca kıt kanaat geçindi, UNHCR’dan aldığı yardım dışındaki tek gelir kaynağı Arapça öğretmek ve Kuran dersleri vermekti. Ailesinin büyümesine bağlı olarak, Saeed “ailemin ihtiyaçlarını karşılamak git gide zorlaşıyordu . Kira, okul masrafları and günlük giderler altından kalkması zor hale geldi,” diyor.
Çok geçmeden, Saeed ailesi ile iletişim kurup annesi ile babasının hayatta olduğunu ve onu görmeye can attıklarını keşfetti; evine geri dönmeye karar verdi. Fakat Pakistan’da Ruanda büyükelçisi olmadığı için gönüllü geri dönüş başvurusunun işlenmesi uzun sürdü.
UNHCR, Çin’deki Ruanda Büyükelçiliği aracılığı ile Uluslararası Kızıl Haç Komitesi (ICRC, International Committe of the Red Cross) ve Uluslararası Göç Örgütü (IOM, International Organisation for Migration) ile birlikte çalışarak Saeed’in geri dönmesine yardımcı oldu. Saeed ve Aliya’nın rüyası ICRC’nin özel bir lesepase işlemesi ve IOM’nin Pakistan Dışişleri Bakanlığı’ndan yolculukları için izin almarına yardım etmesiyle gerçek oldu.
Çiftin Pakistan’da doğup büyüyen ikisi kız, ikisi erkek dört çocuğu için Ruanda yabancı bir yer. “National Geographic’te Afrika’yı gördüler ve Afrika hakkında her türlü komik soruyu sordular,” diyor Saeed. “Bilgees (9 yaşındaki kızları) Ruanda’da Roti (Pakistan’a özgü ekmek) ve Biryani olup olmadığını, bizim de örümcek yemek zorunda kalıp kalmayacağımızı soruyor,” diyor Aliya gülerek.
“Ruanda’ya indiğimiz andan itibaren geri bakıp burada yaşadığımız zor yıllardan asla bahsetmeyeceğim ya da o yılları düşünmeyeceğim,” diyor Aliya. Saeed ekliyor: “Çocuklarımın ülkelerinde büyümesini istiyorum; onlar için daha parlak bir gelecek istiyorum.”
“Gönüllü geri dönüş bir mülteci için en çok tercih ettiğimiz çözüm. Yerinden edilmiş ailelerin ve kişilerin geri dönmesine yardımcı olmak her zaman büyük bir zevk,” diyor İslamad’da UNHCR’nin Korumadan Sorumlu Temsilci Yardımcısı Monique Ekoko. “Saeed’in geri dönüşü mülteci olmasının sonunun başlagıcını işaret ediyor ve onlara yeni başlangıçlarında şans diliyorum.”
Pakistan,1.65 milyon Afgan mültecinin yanı sıra, UNHCR’ye kayıtlı Afgan olmayan ve çoğunlukla Somali, İran ve Irak’tan olan yaklaşık 750 mülteciye daha ev sahipliği yapıyor. 2012’de, UNHCR 13 tane Afgan olmayan mültecinin Pakistan’dan ülkesine dönmesine yardımcı oldu: Saeed’in ailesi ve yedi Cezayirli.
Saeed’in planları arasında Pakistan’da mülteci olarak geçirdiği hayatına dair anılarını yazmak da yer alıyor, “Dünyadaki insanlara Pakistanlıların ne kadar misafirperver ve cömert olduklarını anlatmak istiyorum. Anılarımı yazarak onlara duyduğum hürmeti göstereceğim; yakında yazmak niyetimdeyim inşallah,” diyor Saeed.
İslamad’dan Duniya Aslam Khan, Pakistan