Güney Kivu’da zorla yerinden edilmiş insanlar yaşam mücadelesi veriyor

Yazı, 23 Mart 2012

Güney Kivu’nun Shabunda topraklarında geçtiğimiz dört ay boyunca süren çatışmalar 100.000’den fazla insanı kaçmaya zorluyor. Çoğunluğu çiftçi olan bu insanların şimdi yardıma ihtiyaçları var.

Demokratik Kongo Cumhuriyeti, Bunyakiri, 14 Mart (UNHCR) - Claudine* ve eşi Pierre* Ocak ayının başlarında Kongo’nun doğusundaki köylerini terk ederek Bumyakiri’de başkalarına ait binlerce sığınağın içinde kendilerine de bir yer buldu. Fakat şimdi çift, Güney Kivu bölgesinin Kalehe topraklarındaki diğer evinden edilmiş insanlar gibi yeni bir zorlukla yüzleşiyor: yaşam mücadelesi.

Ruanda’nın Kurtuluşu İçin Demokratik İsyan Güçleri ile Mai Mai Askeri Grubu arasında geçtiğimiz dört ay boyunca çatışmalar 100.000’den fazla insanı Shabunda’dan ayrılarak kendilerine Kalehe ve diğer komşu topraklarda barınak aramaya zorladı. Bu kişilerin çoğu köylerinde yaşamlarını çiftçilik yaparak idame ettiren kişilerdi.

Fakat Bunyakiri’nin yeni gelenler için ayırdığı alanın oldukça sınırlı olmasının yanında gelenler yaşamlarını sürdürebilmek için tarım yapacak kadar bir arsa almayı ekonomik olarak da karşılayamıyorlar. Ev sahibi topluluğun üyelerine ait tarlalarda çalışmak zorunda kalıyorlar. Pierre günde 800 Kongo Frankı (90 ABD senti) kazanıyor ve bu para karısına ve altı çocuğuna bakmak için çok az.

Kendisi de zor bir durumda olan ev sahibi toplum, yeni gelenlere barınak verip kendi zayıf kaynaklarını onlarla paylaşarak mültecileri iyi karşılıyor. Bunyakiri temsilcisi Charles “Burda anlaşmazlık yok. Yerinden edilmiş olanlar yerel nüfusla ahenkli bir uyum içinde” dedi.

Charles da dahil olmak üzere pek çok yerli, kendileri de geçmişte evlerini terk etmek zorunda bırakılmış olmalarından dolayı yeni gelenlere empati kurarak yaklaşıyor. Claudine ve Pierre’in çocuklarından üçü, Bunyakiri’de öğretmenlerin de evinden edilmiş kişiler olduğu okullara kayıt yaptırdı.

Bunun yanında gittikçe büyüyen zorla evinden edilmiş insan topluluğu acilen ilgilenilmesi gereken bir takım problemler de getiriyor. Charles “Evini terk etmek zorunda kalanların çoğu aceleyle, yanına hiçbir şey hatta kimlik kartı bile almadan ayrılıyor. Bunun dışında burada gıda, gıda dışı yardım ve tıbbi malzemeye büyük bir ihtiyaç duyuluyor. İnsanların yemek pişirmek için tenceresi ya da barınaklarını korumak için plastik kaplama malzemeleri bile yok” diye durumu açıkladı.

Charles yaptığı açıklamaların yanısıra yerel otoritelerden ve sivil toplum kuruluşlarından, evsiz kişilerin yanında onları evlerinde misafir eden yerel halkı da kapsayan bir insani yardım talep etti. Bukavu’da bir koruma görevlisi olan Alexandra Krause, karşılaşılan zorluklar hakkında konuşurken “UNHCR yerinden edilmiş insanların geniş çaplı ihtiyaçlarını karşılamak için diğer insani örgütlerin desteğini seferber etti” dedi. Ancak hala daha fazla yardıma ihtiyaç var. 

Demokratik Kongo Cumhuriyeti’nin doğu bölümündeki bu son zorla yerinden edilmeye ağırlıklı olarak Etnik Hutu, Ruanda’nın Kurtuluşu İçin Demokratik Güçler (FDLR) ve Mai Mai Askeri Grubu arasındaki savaş neden oldu.

Claudine’in Shabunda bölgesinde bulunan köyü, 1996’dan bu yana FDLR’ın kontrolü altındaydı ve bu çalkantılı bölgede yaşamak siviller için hiçbir zaman kolay değildi. İsyancı grup ağırlıklı olarak 1994’te Ruanda’da yapılan soykırımdan sonra Demokratik Kongo Cumhuriyeti’ne gelmiş olan Ruandalı Hutulardan oluşuyor.

Claudine “FDLR her şeyin onlara ait olduğunu söyleyen bir yasa koydu. Insanları zorla çalıştırdı, evleri ve tarlaları talan etti, kendilerine karşı koyanları dövdü hatta öldürdü ve kadınlara tecavüz etti” diye anlattı UNHCR’a.

Fakat Mai Mai Askeri Grubu’nun Kasım ayında FDLR üzerine karşı atağa geçmesiyle yaşam köylüler için daha da zorlaştı. İsyancı grup köylüleri Mai Mai askerlerini desteklemekle suçladı. “Bizim içinde saklandığımız evlerden bazılarını ateşe verdiler ve içlerindeki insanlarla birlikte yaktılar”

Tek seçeneğimiz kaçmaktı. Claudine ve Pierre eşyalarından çok azını yanlarına alarak çocuklarıyla birlikte –içlerinden biri sadece 1 aylıktı- ormana doğru üç gün boyunca yürüdüler. Bugün, onların köyü tamamen terk edilmiş durumda. Ancak onlar bir gün oraya yeniden dönebilmeyi umut ediyorlar. Claudine “Savaş bittikten ve FDLR orayı terk ettikten sonra biz geri döneceğiz” diyor.

* Güvenlik sebebiyle isimler değiştirilmiştir

 Fabrice Eliacin, Bunyakiri, Demokratik Kongo Cumhuriyeti