50. yaşgünü Angolalı bir mültecinin çok önemli bir karar almasını sağladı

Yazı, 5 Mart 2012

Gomez, hayatının büyük bir kısmını Demokratik Kongo Cumhuriyeti’nde bir mülteci olarak geçirmesine rağmen, 1979 yılında kaçmak zorunda kaldığı ülkesine dönmeyi düşünüyor.

Demokratik Kongo Cumhuriyeti, Pointe Noire, 1 Mart (UNHCR)

50 yıllık süre bir çok insanın hayatında bir dönüm noktasıdır, kişilere dönüp hayatları boyunca aldıkları yola bakma ve gelecek için yeni bir yere yönelme fırsatı verir.

Hayatının büyük bölümünü bir mülteci olarak geçirmiş olan Gomez, 50. yaş gününde, 33 yıl önce kaçtığı Angola’daki köyüne dönmeye karar verdi.

Gomez, UNHCR gönüllü geri dönüş programıyla birlikte Angola’daki Kabinda eyaletine geri dönecek olan 20 mülteci grubunun içinde yer alıyor. Gomez aynı zamanda, Demokratik Kongo Cumhuriyeti’nde kalan ve yeni bir plan dahilinde eve gidebilecek olan ilk 800 Angolalıdan biri.

Gomez, “Ben ailemi burada buldum, bütün çocuklarım burada doğdu. Bu ülke benim için her zaman önemli olacak. Fakat şimdi 50 yaşındayım ve artık eve dönme vaktinin geldiğini hissediyorum” diye konuştu.

1979 yılında Angola’dan ayrıldığında henüz 17 yaşında genç bir öğrenciydi. Kabinda eyaletindeki Likonge köyünde 7 erkek kardeşi ve 1 kız kardeşiyle birlikte yaşıyordu. Dul bir kadın olan anneleri geçimlerini idame ettirebilmek için tarlada çalışıyordu.

Ülke, eski kurtuluş hareketleri olan, Angola Kurtuluş Halk Hareketi, Angola Tam Bağımsızlık Milli Birliği, Angola Ulusal Kurtuluş Cephesi arasındaki sivil savaş nedeniyle parçalanıyordu. Gomez, çatışma 1979’da kendi köyüne ulaştığında henüz olaylara karışmamış bir gençti.

Gomez’in annesi çocukları için endişelendi ve şiddetten kaçan insanlara katıldı. “Geleceğin nasıl olacağı hiçbirimiz için net değildi, ancak etrafımızdaki herkes gibi hayatta kalabilmek için köyümüzden ayrıldık. O zamanlar çok gençtim ve annemin verdiği karara uydum”

Aile Demokratik Kongo Cumhuriyeti’nin güneyindeki Malolo’daki mülteci kampına ulaştığında önceden oraya gitmiş daha pek çok mülteci olduğunu gördüler. Hayat zordu ve Gomez’e genç oluşundan dolayı hep tavsiye veriliyordu.

 “Eğer burada ayakta kalmak istiyorsan, bir an önce evlenmek zorundasın. En azından karın sana bakacaktır. Sonuçta yemek yemen lazım”. Neyse ki çocuklarımın annesi olacak kadınla o yıl tanıştım, o da Angolalı bir mülteciydi. Ilk bebeğim orada, kampta doğdu. Ancak ben artık bir baba olduğum için fazlasıyla mutluydum”

Ailesiyle birlikte Malolo’da geçirdiği 20 yılın sonunda, Gomez yeniden bir sivil savaşla karşılaştı. Kongolu etnik gruplar arası çatışma onu ailesiyle birlikte ülkenin Atlantik tarafındaki bir şehir olan Pointe Noire’e kaçmaya zorladı.

Onlar UNHCR tarafından mülteci olarak kaydedildiler ve o zamandan beri Pointe Noire’de yaşıyorlar. Gomez’in beş çocuğu oldu ve kampta ihtiyaç duyulduğunda hemşire olarak çalışıyor. Fakat sosyal gelenekler karşılarına yeni mücadeleler çıkarıyor. Angola’ya geri dönmek onun kararlılığını güçlendirdi.

 “Üç yıl önce karım, hayatın nasıl değiştiğini daha net gözlemleyebilmek için, çocuklarımızdan ikisiyle birlikte Kabinda’yı ziyaret etmeye karar verdi. Karım oraya ulaştığında vaftiz babası ona artık resmi olarak evlenmesi gerektiğini söyledi. Benim evlilik için yeterli param yoktu ve onlar karımın buraya, evine geri dönmesini engellediler. Bu benim için çok zordu”

2002 Nisan’ında yapılan bir barış anlaşmasıyla Angola’daki 30 yıllık çatışmanın, Afrika’daki en uzun ve acımasız iç savaşın sonra ermesinden sonra binlerce mülteci vatanına geri döndü. Çoğu Kabinda bölgesinden olan yaklaşık 800 Angolalı mülteci, hala Kongo’da yaşamaya devam ediyor.

Gomez ve onun yanında kalan üç çocuğu geçen Kasım’da UNHCR, Demokratik Kongo Cumhuriyeti ve Angola arasında imzalan anlaşma gereğince Kabinda’ya geri dönecek olan 20 mülteci arasında yer alıyor. UNHCR onları evlerine geri dönme konusuda teşvik ediyor.

Bu uzun sürgün sırasında üç kardeşini ve annesini kaybetmiş olan Gomez, “Bu kolay bir karar değil. Ama geri dönenler bize oradaki yeni yaşamla ilgili pozitif mesajlar gönderiyorlar ve bu da beni güçlendiriyor. Ülkemiz artık iyileşiyor” dedi.

Angola’da yaşamaya devam etme belki bir mücadele olabilir. Gomez, Angola’da konuştuğu Portekizce’yi hatırlarken, onun çocukları Kongo’da Fransızca konuşuyor. Ancak onun ilk önceliği karısını bulmak, onun ailesini evi ve tarlası olmamasına rağmen kendisini kabul etmeye ikna etmek. O 33 yıllık bir mülteci hayatını paylaştığı ve birlikte beş çocuk büyüttüğü karısını seviyor.

Gomez son olarak bir ricada bulunuyor:

“Sizden başarılı olmam için dua etmenizi isteyebilir miyim? Gerçekten benim için dua eden kişilere ihtiyacım var”

 Daniela Livia Bîciu,  Pointe Noire, Demokratik Kongo Cumhuriyeti