Մարդասիրական արձագանքում եւ համակարգում
Մարդասիրական արձագանքում եւ համակարգում
KAR_2466
Համակարգում
ՄԱԿ-ի գերագույն հանձնակատարի գրասենյակը (ՄԱԿ-ի գերագույն հանձնակատարի գրասենյակ) իր մանդատի համաձայն՝ առաջատար գործակալությունն է, որը միավորում է շահագրգիռ մարմիններին կարիքների գնահատման, նպատակների, ծրագրերի, հաշվետվությունների համակարգերի և քաղաքականության ուղեցույցների մշակման համար: ՄԱԿ-ը կրում է համընդհանուր պատասխանատվություն՝ ապահովելու համար համապատասխան կայուն լուծման իրականացումը՝ հարգելով իր գործընկերների անկախությունը, որոնք ընտրվել են իրենց մասնագիտական փորձագիտության համար և որոնց համապատասխան լիազորություններ են տրվել: Այսպիսով, ՄԱԿ ՓԳՀ-ի գործառնական դերը միշտ ներառում է համակարգման գործառույթ՝ անկախ նրանից, թե արդյոք ՄԱԿ ՓԳՀ-ն տրամադրում է ֆինանսավորումը, թե ոչ:
ՀՀ կառավարության հետ համատեղ, ՄԱԿ-ի Փախստականների հարցերով գերագույն հանձնակատարի գրասենյակը համակարգում է փախստականներին տրամադրվող բոլոր պաշտպանությունն ու օգնությունը՝ փորձելով.
- Ապահովել, որ օգնությունը լինի ժամանակին, համապատասխան և ծախսարդյունավետ։
- Սահմանել համապատասխան չափորոշիչներ և ապահովել դրանց կիրառումը։
- Բացահայտել օգնություն տրամադրող կողմերի միջև փոխլրացումն ու համագործակցությունը։
- Խուսափել օգնության գործողությունների կրկնությունից։
- Նպաստել ներգրավված կազմակերպությունների միջև հաղորդակցությանը և համատեղ պլանավորմանը։
- Խրախուսել արդյունավետ կառավարման պրակտիկան ծրագրերի բոլոր փուլերում՝ արտակարգ իրավիճակներին պատրաստվածությունից և արձագանքից մինչև կայուն լուծումների համախմբում և փուլային դադարեցում։
Հայաստանում գործող փախստականների համակարգման մեխանիզմ
Համակարգման աշխատանքները հեշտացվել են Փախստականների համակարգման ֆորումի (ՓՀՖ) շրջանակներում, որը ստեղծվել է փոխվարչապետի և ՄԱԿ-ի Փախստականների հարցերով գերագույն հանձնակատարի գրասենյակի կողմից 2023 թվականի հոկտեմբերին: ՓՀՖ-ն ապահովել է բազմաբնույթ մոտեցում՝ պաշտպանության (ներառյալ սեռական բռնության և երեխաների պաշտպանության ենթաոլորտները), կրթության, առողջապահության, կարիքահեն միջամտությունների (սննդային անվտանգություն և կացարան/ոչ պարենային ապրանքներ), դիմադրողականության, ինչպես նաև դրամական օգնության և տեղեկատվության կառավարման միջոլորտային խմբերի միջոցով: Սկզբնապես ՓՀՖ-ն ներառում էր 60 գործընկեր, և այդ թիվը հետագայում աճել է՝ հասնելով ավելի քան 100 գործընկերների, որոնք ներգրավված են հաշվետվությունների և գործունեության համակարգման մեջ, ներառյալ զարգացման գործընկերները: Մարդասիրական և զարգացման գործընկերների հետ փոխլրացումը պահպանվել է սկզբից ի վեր:
Փախստականների իրավիճակին արձագանքման ծրագիր
2023 թվականի սեպտեմբերին, ընդամենը մեկ շաբաթվա ընթացքում, Ղարաբաղից Հայաստան ժամանեց ավելի քան 100,000 փախստական, որոնց օրական ժամանումը սեպտեմբերի 27-ի դրությամբ տատանվում էր մոտ 500-ից մինչև ավելի քան 40,000։ Նրանց կեսը երեխաներ էին (31%) կամ տարեցներ (18%)։ Հոկտեմբերի 1-ից ի վեր ժամանումները հիմնականում դադարեցին, և արձագանքը սահմանամերձ շրջաններից տեղափոխվեց այն շրջաններ, որտեղ փախստականներ էին բնակություն հաստատում, քանի որ նրանց անհապաղ կարիքները շարունակում էին մնալ ծանր։
Հայաստանի իշխանությունները շեշտել են կարճաժամկետ օգնությունից երկարաժամկետ աջակցության ծրագրերի անցման կարևորությունը, ինչպիսիք են կրթության, կենսապահովման միջոցների և բնակարանային կայուն լուծումների հասանելիությունը: Թե՛ արտակարգ կացարանների, թե՛ բնակարանային հասանելիության հարցերը շարունակում էին մնալ մարտահրավերային, քանի որ բնակարանային շուկան արդեն լարված էր: Փախստականների հոգեկան առողջության և հոգեսոցիալական աջակցության (ՀՀՍԱ) կարիքները շարունակում էին մնալ սուր:
Այս դերակատարների միջև օժանդակության համակարգումը հետևողական և լրացուցիչ ձևով ապահովելու համար ՄԱԿ ՓԳՀ-ն ղեկավարում է Փախստականների արձագանքման ծրագրերի (RRP) մշակումը: Փախստականների իրավիճակին արձագանքման ծրագրերը ծառայում են որպես հիմք, որի հիման վրա իրականացվում են ռազմավարություն և գործողություններ, ինչպես նաև իրականացվում է շահերի պաշտպանություն՝ սերտորեն համագործակցելով ընդունող կառավարությունների և այլ գործընկերների հետ: Ամփոփելով՝ փախստականների իրավիճակներին արձագանքման ծրագիրը.
- Տրամադրում է հարթակ և գործիքներ՝ միջգերատեսչական արձագանքը պատշաճ կերպով պլանավորելու և համակարգելու համար։
- Բարձրացնում է փախստականների օգնության ճանաչելիությունը։
- Հայթայթում է միջոցներ գործընկերների համար։
- Ապահովում է համապարփակ տեսլական և համաձայնեցված ներգրավվածություն փախստականների արձագանքման գործընթացում՝ համաձայն ընդունող կառավարության ռազմավարությունների։
Հայաստանի փախստականների իրավիճակին արձագանքման ծրագիր (հոկտեմբեր 2023 – մարտ 2024)
Հայաստանի փախստականների արձագանքման ծրագիրը մշակվել է 2023 թվականի սեպտեմբերին Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտության սրումից հետո Հայաստան փախած փախստական բնակչության արտակարգ կարիքներին արձագանքելու համար: 2023 թվականի հոկտեմբերի սկզբին մեկնարկած Հայաստանի փախստականների արձագանքման ծրագիրը (RRP) մշակվել է ՄԱԿ ՓԳՀ-ի կողմից՝ ՀՀ կառավարության հետ համատեղ, և նպատակ ուներ օգնել 101,000 փախստականների և աջակցություն ցուցաբերել ավելի քան 95,000 ընդունող համայնքի անդամների: Ծրագիրը ներառում էր 60 կազմակերպություն, այդ թվում՝ 41 ազգային ՀԿ-ներ, 11 ՄԱԿ-ի գործակալություններ, 6 միջազգային ՀԿ-ներ և 2 փախստականների կողմից ղեկավարվող կազմակերպություններ՝ 97 միլիոն ԱՄՆ դոլարի ֆինանսավորման խնդրանքով: 2024 թվականի մարտի վերջին RRP-ն ֆինանսավորվել էր 52%-ով՝ ուղղորդելով մարդասիրական ջանքերը և լրացնելով կառավարության կողմից ղեկավարվող արձագանքները:
Հայաստանի փախստականների իրավիճակին արձագանքման մասին կարդացեք այստեղ՝ https://data.unhcr.org/en/documents/details/103868
The Refugee Coordination Forum convened in November, by Deputy Prime Minister Mr. Tigran Khachatryan and UNHCR Representative Ms. Kavita Belani. International humanitarian and development partners joined in the discussion, focused on harmonizing efforts to address the needs of refugees. During the session, UNHCR Representative Kavita Belani delivered a comprehensive overview of the ongoing initiatives outlined in the Refugee Response Plan.
On 17 October 2023, the Deputy Minister of the Ministry of Foreign Affairs, Mr. Vahe Grigoryan and the UNHCR Director for the Europe Bureau, Mr. Philippe Leclerc, jointly launched the Armenia Interagency Refugee Response Plan (RRP) in Yerevan. The launch was attended by some 100 participants from the Government, embassies, UN agencies, NGOs and refugee-led organizations (RLOs). The RRP emphasizes emergency protection and assistance, while at the same time also focusing on inclusion, resilience, and solutions, targeting both refugees and host communities.
