ก้าวสำคัญทางประวัติศาสตร์สู่การยุติภาวะไร้รัฐไร้สัญชาติในประเทศไทย

หากจะถามว่าภาวะไร้รัฐไร้สัญชาติหมายความว่าอย่างไร ภาวะไร้รัฐไร้สัญชาติหมายถึงการไม่ถูกยอมรับว่าเป็นพลเมืองของประเทศใดๆ เลย บุคคลไร้รัฐไร้สัญชาติมักไม่สามารถเข้าเรียน ทำงานอย่างถูกกฎหมาย ได้รับการรักษาพยาบาล หรือแม้แต่การเดินทางได้ เพราะพวกเขาไม่มีสิทธิและตัวตนทางกฎหมาย

แต่ความหวังยังคงมี เนื่องจากประเทศไทยได้สร้างก้าวสำคัญในความพยายามอันยาวนานเพื่อยุติภาวะไร้รัฐไร้สัญชาติ โดยเมื่อวันที่ 30 มิถุนายนที่ผ่านมา รัฐบาลไทยได้ประกาศหลักเกณฑ์และลดทอนกระบวนการที่เคยซับซ้อนให้กระชับยิ่งขึ้น เพื่อให้ประชากรไร้รัฐไร้สัญชาติซึ่งเป็นกลุ่มเป้าหมายตามมติคณะรัฐมนตรี วันที่ 29 ตุลาคม 2567 จำนวนประมาณ 480,000 คน สามารถยื่นคำขอสถานะต่างด้าวเข้าเมืองโดยชอบด้วยกฎหมายและสัญชาติไทยได้ โดยกระบวนการใหม่นี้จะใช้เวลาดำเนินการเพียง 5 วัน จากเดิมที่ใช้เวลา 180 วัน สำหรับการยื่นขอสัญชาติไทย และ 270 วัน สำหรับการขอสถานะต่างด้าวเข้าเมืองโดยชอบด้วยกฎหมาย

UNHCR และองค์กรภาคีได้สังเกตการณ์การยื่นคำขอดังกล่าวของบุคคลไร้รัฐไร้สัญชาติที่เป็นกลุ่มเป้าหมายภายใต้หลักเกณฑ์และกระบวนการใหม่ ซึ่งมีผลบังคับใช้เมื่อวันที่ 30 มิถุนายนที่ผ่านมาตามประกาศกระทรวงมหาดไทย ทั้งนี้ UNHCR ทำงานอย่างใกล้ชิดกับรัฐบาลไทย ภาคประชาสังคมและชุมชนไร้รัฐไร้สัญชาติ เพื่อให้ความรู้เกี่ยวกับหลักเกณฑ์และกระบวนการใหม่นี้ อีกทั้งสร้างความตระหนักรู้ถึงการป้องกันการทุจริตและเรียกรับผลประโยชน์ และเพื่อให้มั่นใจว่าจะไม่มีใครที่มีคุณสมบัติถูกต้องถูกทิ้งไว้ข้างหลัง

นี่ไม่ใช่แค่เรื่องเอกสาร แต่เป็นศักดิ์ศรี ความเป็นอันหนึ่งอันเดียวและโอกาส การให้บุคคลมีสถานะทางกฎหมายนั้นช่วยป้องกันการถูกเอารัดเอาเปรียบ เสริมสร้างและรักษาความมั่นคงของชาติ และให้บุคคลไร้รัฐไร้สัญชาติซึ่งไม่มีที่อื่นเป็นบ้านนอกจากประเทศไทย ได้มีส่วนร่วมอย่างเต็มที่ในการเสริมสร้างสังคมไทย

©ADRA

UNHCR ขอแสดงความชื่นชมและยินดีกับประเทศไทยในความกล้าหาญ การดำเนินการที่เป็นแบบแผนและครอบคลุมที่เต็มไปด้วยความมุ่งมั่นและเห็นอกเห็นใจ ในฐานะสมาชิกของพันธมิตรสากลเพื่อยุติภาวะไร้รัฐไร้สัญชาติ (Global Alliance to End Statelessness) ซึ่งเป็นความพยายามร่วมกันของผู้มีส่วนร่วมจากทั่วโลกเพื่อยุติภาวะไร้รัฐไร้สัญชาติผ่านการดำเนินการที่เป็นรูปธรรม ครอบคลุมและรวดเร็ว ประเทศไทยกำลังแสดงให้ทุกคนเห็นถึงการมีส่วนร่วมและภาวะผู้นำ และยังเป็นแบบอย่างที่สร้างแรงบันดาลใจให้ทั้งภูมิภาคและทั่วโลก

เรียนรู้เพิ่มเติมเกี่ยวกับงานของ UNHCR และความพยายามในการ #ยุติภาวะไร้รัฐไร้สัญชาติ ได้ที่ https://www.unhcr.org/about-unhcr/who-we-protect/stateless-people