Աշխարհում ապրում է 70 միլիոն տեղահանված. ՄԱԿ ՓԳՀ-ն համերաշխության կոչ է անում

Այսօր լույս տեսած ՄԱԿ ՓԳՀ-ի Գլոբալ միտումների տարեկան զեկույցի տվյալները ցույց են տալիս, որ գրեթե 70.8 միլիոն մարդ այժմ բռնի տեղահանված է: Համեմատության համար, այս թիվը երկու անգամ բարձր է, քան 20 տարի առաջ, 2.3 միլիոնով ավել է, քան մեկ տարի առաջ, և համապատասխանում է Թաիլանդի և Թուրքիայի բնակչության միջինին:

70.8 միլիոն թիվը զուսպ է, մասնավորապես այն պատճառով, որ Վենեսուելայի ճգնաժամը միայն մասամբ է արտացոլված այս թվի մեջ: Ընդհանուր առմամբ, ըստ ընդունող երկների ներկայացրած տվյալների, 4 միլիոն վենեսուելացի լքել է իրենց երկիրը՝ այսպիսով դարձնելով այս իրավիճակը աշխարհում վերջերս ի հայտ եկած և ամենամեծ տեղահանություններով ուղեկցվող ճգնաժամերից մեկը: Չնայած այս մարդկանց մեծամասնությունը փախստականներին բնորոշ միջազգային պաշտպանության կարիք ունի, այնուամենայնիվ առ այսօր միայն շուրջ կես միլիոնն է պաշտոնապես դիմել ապաստանի համար:

«Այն, ինչ մենք տեսնում ենք այս ցուցանիշներում, ևս մեկ անգամ հաստատում է պատերազմներից, հակամարտություններից և հետապնդումներից պաշտպանության կարիք ունեցող մարդկանց թվի աճի տևական միտումը: Մինչդեռ փախստականներին և միգրանտներին առնչվող բառապաշարը շատ հաճախ տարանջատական է, բայց միևնույն ժամանակ մենք ականատես ենք լինում մեծահոգության և համերաշխության դրևորումների, հատկապես այն համայնքների կողմից, որոնք հյուրընկալում են մեծաթիվ փախստականների: Մենք նաև տեսնում ենք աննախադեպ ներգրավվածություն նոր դերակատարների կողմից, այդ թվում՝ զարգացման ոլորտի դերակատարների, մասնավոր բիզնեսի և անհատների, ինչը ոչ միայն արտացոլում է, այլ նաև փոխանցում Փախստականների գլոբալ համաձայնագրի ոգին», ասաց ՄԱԿ-ի Փախստականների հարցերով գերագույն հանձնակատար Ֆիլիպպո Գրանդին: «Մենք պետք է հիմնվենք այս դրական օրինակների վրա և կրկնապատկենք մեր համերաշխությունը հազարավոր անմեղ մարդկանց հետ, ովքեր ստիպված են ամեն օր լքել իրենց տները»:

Գլոբալ միտումների զեկույցում նշված 70.8 միլիոն թվի մեջ առկա է երեք հիմնական խումբ: Առաջին խումբը փախստականներն են, այիսնքն՝ մարդիկ, ովքեր ստիպված են փախչել իրենց երկրներից՝ հակամարտությունների, պատերազմների կամ հետապնդումների պատճառով: 2018թ-ին ամբողջ աշխարհում փախստականների թիվը հասել է 25.9 միլիոնի՝ 500,000-ով ավել, քան 2017թ-ին: Այս ընդհանուր թվի մեջ մտնում են նաև 5.5 միլիոն պաղեստինցիներ, ովքեր գտնվում են Միավորված ազգերի կազմակերպության օգնության և աշխատանքների գործակալության հոգածության ներքո:

Երկրորդ խումբը ապաստան հայցողներն են՝ մարդիկ, ովքեր գտնվում են իրենց ծագման երկրից դուրս և ստանում են միջազգային պաշտպանություն՝ սպասելով փախստականի կարգավիճակ ստանալու իրենց դիմումի արդյունքին: 2018թ-ի վերջին ամբողջ աշխարհում հաշվվում էր 3.5 ապաստան հայցող:

Երրորդ և ամենամեծ խումբը, որի թիվը կազմում է 41.3 միլիոն, մարդիկ են, ովքեր տեղահանվել են իրենց սեփական երկրի ներսում. խումբ, որին անվանում են ներքին տեղահահնված անձինք կամ ՆՏԱ:

Տեղահանությունների ընդհանուր աճը շարունակում է գերազանցել տեղահանված մարդկանց համար լուծումներ գտնելու հնարավորությունների մակարդակը: Փախստականների պարագայում լավագույն լուծումը կամավոր, ապահով և արժանապատիվ պայմաններում տուն վերադառնալն է: Մյուս լուծումներն են ինտեգրումը հյուրընկալող համայնքում կամ վերաբնակեցումը երրորդ երկրում: Այնուամենայնիվ, 2018 թ-ին վերաբնակեցվել է միայն 92,400 փախստական՝ վերաբնակեցման սպասող մարդկանց 7 տոկոսից էլ քիչ: Մոտ 593,800 փախստական կարողացել է վերադառնալ տուն, մինչդեռ 62,600-ը հպատակագրվել են:

“Ցանկացած փախստականության իրավիճակում, որտեղ էլ այն լինի, որքան էլ երկար շարունակվի, պետք է կայուն շեշտ դրվի լուծումների և խոչընդոտների վերացման վրա, որպեսզի մարդիկ կարողանան վերադառնալ տուն”, ասաց Գրանդին: “Սա բարդ աշխատանք է, որում ՄԱԿ ՓԳՀ-ն մշտապես ընդգրկված է, սակայն որը նաև պահանջում է բոլոր երկրների միավորում ընդհանուր բարիքի համար: Սա մեր ժամանակների ամենամեծ մարտահրավերներից մեկն է”:

2018 թ-ի գլոբալ միտումներ. 8 փաստ, որոնք պետք է իմանալ

• ԵՐԵԽԱՆԵՐ՝ 2018թ-ին յուրաքանչյուր երկրորդ փախստական երեխա էր, որոնցից շատերը (111,000) միայնակ և առանց ընտանիքների ուղեկցության:
• ՄԱՆՈՒԿՆԵՐ՝ Ուգանդան զեկուցել է 5 տարեկան և ցածր 2,800 միայնակ կամ ընտանիքներից անջատված փախստական երեխաների մասին:
• ՔԱՂԱՔԻ ՖԵՆՈՄԵՆԸ՝ ավելի հավանական է, որ որպես փախստական դուք ապրեք մեծ կամ փոքր քաղաքում (61%), քան գյուղական շրջանում կամ ճամբարում:
• ՀԱՐՈՒՍՏ ԵՎ ԱՂՔԱՏ՝ Բարձր եկամուտ ունեցող երկրները 1000 բնակչի հաշվով միջինը7 փախստական են հյուրընկալում, միջին և ցածր եկամուտ ունեցող երկրները՝ միջինը 5.8, իսկ ամենաաղքատ երկները հյուրընկալում են աշխարհում բոլոր փախստականների մեկ երրորդին:
• ՏԵՂԱԿԱՅՎԱԾՈՒԹՅՈՒՆ՝ Փախստականների մոտ 80%-ը ապրում են իրենց ծագման երկների հարևանությամբ գտնվող երկրներում:
• ՏԵՎՈՂՈՒԹՅՈՒՆ՝ 5 փախստականից գրեթե 4-ը գտնվում են տեղահանության իրավիճակում, որը տևում է առնվազ հինգ տարի: 5-ից մեկը տեղահանության իրավիճակում է գտնվում 20 տարի և ավելի:
• ՆՈՐ ԱՊԱՍՏԱՆ ՀԱՅՑՈՂՆԵՐ՝ 2018թ-ին ապաստանի ամենամեծ թվով դիմումներ ներկայացվել են վենեսուելացիների կողմից (341,800):
• ՀԱՎԱՆԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆ՝ փախտական, ապաստան հայցող կամ ներքին տեղահանված անձանց համամասնությունը ընդհանուր թվի մեջ այսօր կազմում է 1-ը 108-ի. տաս տարի առաջ այդ ցուցանիշը 1-ը 160-ի էր: