De opvang van asielzoekers verkeert in een crisis. Niet vanwege de grote aantallen, maar omdat het huidige systeem onhoudbaar is geworden. UNHCR en VluchtelingenWerk Nederland (VWN) doen suggesties voor humane en duurzame opvang, ín de samenleving en niet daarbuiten.
Kinderkamer in de opvang voor vluchtelingen uit Oekraïne in Leusden. © UNHCR
De opvang van asielzoekers verkeert in een crisis. Niet vanwege de grote aantallen, maar omdat de huidige aanpak ontoereikend is. In het land zijn al meer dan 50 noodopvanglocaties geopend. Sinds november 2021 wonen meer dan 19.000 mensen, onder wie zo’n 2.700 kinderen, voor langere tijd in grote onzekerheid in deze locaties, met weinig voorzieningen en in omstandigheden onder de humanitaire grens.
Daarom hebben UNHCR en VluchtelingenWerk Nederland (VWN) een voorstel gedaan waarin we pleiten voor humane en duurzame opvang: een ‘Opvang Nieuwe Stijl’. Dit stuk hebben we gedeeld met relevante instanties in de asielketen en Tweede Kamerleden.
De opvang dient vooral kleinschalig te zijn en staat het liefst middenin de samenleving, en niet langer daar buiten. Een centrale ligging van de asielzoekerscentra (azc’s) maakt toegang tot werk voor bewoners en deelname aan de maatschappij eenvoudiger. Ook kunnen kinderen makkelijker naar school. Daarnaast kunnen er gezamenlijke activiteiten georganiseerd worden voor en door buurtbewoners, asielzoekers en vluchtelingen. Door vluchtelingen en asielzoekers middenin de maatschappij te plaatsen kunnen ze direct meedoen. Dit maakt de opvang duurzaam en toekomstgericht, en verstevigt het draagvlak.
Voorstel van UNHCR en VluchtelingenWerk Nederland voor duurzame en humane opvang
UNHCR bezoekt elke maand opvanglocaties in heel Nederland. Onlangs waren we op bezoek bij een opvanglocatie voor vluchtelingen uit Oekraïne in Leusden. Deze opvang wordt gerund door de gemeente Leusden en kan als een goed voorbeeld dienen van hoe het opvangsysteem er in de toekomst uit zou kunnen zien.
De locatie is kleinschalig, biedt onderdak aan 245 Oekraïense vluchtelingen, en ligt niet ver van het centrum van Leusden. De meeste bewoners doen mee in de samenleving door middel van werk of een opleiding en de kinderen gaan naar school in het gebouw of naar een school dichtbij de opvanglocatie. Daarbij is er voor de opvang groot lokaal maatschappelijk draagvlak en dragen vrijwilligers vanuit de gemeenschap hun steentje bij.
De opvanglocatie wordt gehuurd van AFAS Software, die er voor gezorgd heeft dat de kantoorlocatie op zeer korte termijn bewoonbaar is gemaakt. De opvang wordt zeer professioneel gerund door medewerkers van de gemeente. Met een klein team en veel betrokkenheid van de bewoners en vrijwilligers kan veel worden bereikt.
Ook binnen de opvang van asielzoekers zien we dit soort mooie voorbeelden terug. UNHCR was een paar weken terug op bezoek bij een azc in Hengelo. Ook deze opvang is kleinschalig. Het biedt onderdak aan 250 asielzoekers en statushouders. Daarbij ligt het voormalige woonzorgcentrum midden in Hengelo. De centrale ligging maakt het voor asielzoekers en statushouders gemakkelijker om mee te draaien in de maatschappij. Door middel van vrijwilligerswerk of betaalde banen bij bedrijven zoals PostNL dragen ze bij aan de samenleving en werken ze aan hun integratie. Ook in Hengelo is er groot maatschappelijk draagvlak voor de opvang en zijn zowel de bewoners als omwonenden tevreden met de opvang.
Dit zijn twee voorbeelden van verschillende soorten opvang; voor vluchtelingen uit Oekraïne, geregeld door de gemeente met hulp van AFAS Software, en voor asielzoekers en statushouders, geregeld door het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA). Deze breed gedragen initiatieven laten zien hoe opvang in Nederland er ook uit kan zien: kleinschalig, humaan, en met maatschappelijke betrokkenheid.
Deel op Facebook Deel op Twitter
