Vragen over asiel en procedures

In Nederland beslist de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) of een asielzoeker wel of geen recht heeft op een verblijfsvergunning. Als een asielzoeker aan de voorwaarden voor bescherming voldoet, krijgt hij een tijdelijke verblijfsvergunning van vijf jaar. Iemand heeft recht op een verblijfsvergunning als hij:

1) vanwege een gegronde vrees voor vervolging wegens zijn ras, godsdienst, nationaliteit, het behoren tot een bepaalde sociale groep of politieke overtuiging zijn land van herkomst is ontvlucht en geen beroep kan doen op de bescherming van dat land, of

2) vlucht voor (burger)oorlog in zijn land van herkomst.

Na vijf jaar kan men een permanente verblijfsvergunning aanvragen of zich laten naturaliseren tot Nederlander. Voor een volledig beeld en de verschillende aspecten van de asielprocedure in Nederland verwijzen wij graag door naar de website van Vluchtelingenwerk Nederland.

UNHCR Nederland heeft geen officiële rol in de asielprocedure. Wel heeft UNHCR een kleine rol waar het betreft asielzoekers die door UNHCR als vluchteling zijn erkend of als asielzoeker zijn geregistreerd in een eerder land van asiel. In dit soort gevallen zal de IND een verificatieverzoek naar UNHCR Nederland sturen. UNHCR Nederland screent deze verzoeken op relevantie en compleetheid en stuurt ze door naar de desbetreffende collega’s in het veld. Deze collega’s gaan op zoek naar het registratieformulier/vluchtelingcertificaat van de betreffende asielzoeker en als zij deze vinden krijgt UNHCR Nederland deze opgestuurd. Op deze manier draagt UNHCR Nederland in enkele gevallen bij tot het vaststellen van onder andere de identiteit en de nationaliteit van asielzoekers tijdens de asielprocedure.

Hoewel UNHCR geen formele rol heeft in de asielprocedure in Nederland, verleent UNHCR advies aan de Nederlandse autoriteiten om te waarborgen dat de asielprocedure in overeenstemming is met internationale wetgeving en normen.

Als een asielverzoek wordt afgewezen door de IND kan men in beroep gaan bij de rechter. Deze rechter kijkt of de IND procedureel alles goed heeft behandeld, een beslissing voldoende is gemotiveerd en of zij zich heeft gehouden aan de (internationale) regelgeving. Na het beroep kan men nog in hoger beroep gaan bij de Raad van State om tegen de beslissing van de rechter in te gaan.

UNHCR Nederland faciliteert geen vrijwillige terugkeer. Het kan echter zijn dat een (afgewezen) asielzoeker of vluchteling in Nederland na enige tijd wil terugkeren naar zijn of haar land van herkomst. In dit geval kan men de Internationale Organisatie  voor Migratie (IOM) benaderen. IOM kan (afgewezen) asielzoekers en vluchtelingen ondersteunen bij hun vrijwillige terugkeer naar hun land van herkomst. Voor meer informatie over de vrijwillige terugkeer procedure verwijzen wij u graag door naar de website van IOM.

Asielzoekers die in Nederland aankomen via luchthavens kunnen toegang tot Nederland worden geweigerd en in vreemdelingenbewaring of grensdetentie worden gezet. Zij doorlopen hun asielprocedure in gevangenschap. Deze procedure neemt minimaal veertien dagen in beslag. Wanneer de IND meer tijd nodig heeft om te beslissen over het asielverzoek wordt de asielaanvraag in de verlengde procedure afgehandeld. Dit is meestal in een open asielzoekerscentrum ergens in Nederland, maar kan ook in detentie zijn, indien er onduidelijkheden zijn omtrent identiteit of de nationaliteit, of als er verdenkingen zijn dat de persoon zich schuldig heeft gemaakt aan activiteiten die hem geen recht geven op vluchtelingenstatus.

Hoewel UNHCR pleit voor het afschaffen van de procedure van grensdetentie, kunnen wij helaas geen individuele ondersteuning bieden aan asielzoekers die zich in deze positie bevinden. Aangezien het gaat om een wettelijke procedure ligt de ondersteuning hiervoor bij advocaten. UNHCR Nederland probeert op een algemener niveau deze procedure afgeschaft te krijgen. De standpunten van UNHCR betreffende grensdetentie zijn te lezen in het volgende rapport: ‘Pas nu weet ik: vrijheid is het hoogste goed’ – Gesloten Verlengde Asielprocedure 2010-2012.

Een vluchteling die in Nederland een asielvergunning heeft gekregen, heeft het recht om zijn gezin naar Nederland te laten komen. Dit gaat via de gezinsherenigingsprocedure. Hiervoor moet wel aan een aantal voorwaarden voldaan worden.

Zo kunnen via deze procedure alleen gezinsleden met elkaar herenigd worden die deel uitmaakten van hetzelfde huishouden, dat wil zeggen echtgenoten of partners en ongehuwde (pleeg)kinderen. Bovendien moet een vluchteling binnen drie maanden na het verkrijgen van een asielvergunning de gezinsherenigingsaanvraag hebben ingediend. Daarnaast is het van belang dat de gezinsleden dezelfde nationaliteit hebben als de vluchteling, dat het huwelijk of partnerschap al bestond in het land van herkomst, en dat de gezinsleden in het land van herkomst samenleefden als een gezin.

Dit moet allemaal bewezen worden. Indien er geen documenten zijn om dit te bewijzen, zal in het geval er kinderen betrokken zijn DNA worden afgenomen om zodoende de familieband aan te tonen. Voor begeleiding bij de gezinsherenigingsprocedure kunnen vluchtelingen terecht bij Vluchtelingenwerk Nederland. Meer informatie over de gezinsherenigingsprocedure is op de site van Vluchtelingenwerk Nederland te vinden en vind je hier.

Wanneer de gezinsherenigingsaanvraag is geaccepteerd, kan men beginnen om de gezinsleden naar Nederland te laten komen. Hier kunnen een aantal problemen optreden waar UNHCR wellicht bij kan helpen.

Ten eerste is er in sommige gevallen een uitreisvisum nodig om een land te mogen verlaten. Het kan moeilijk en tijdrovend zijn om aan een dergelijke vergunning te komen. In bepaalde gevallen worden er zelfs boetes opgelegd omdat men illegaal in een land heeft verbleven. Als de boetes niet worden betaald krijgt men ook geen uitreisvisum. In beperkte gevallen kan UNHCR hulp bieden bij het verkrijgen van een uitreisvisum.

Ten tweede is het in sommige landen niet toegestaan voor vluchtelingen om zich vrij door het land te bewegen. Ook daar kan UNHCR in sommige gevallen hulp bij bieden.

Ten derde is bij een gezinsherenigingsprocedure vereist dat een vluchteling bestendig verblijf aan kan tonen in het land van asiel. Dit houdt in dat een vluchteling legaal moet verblijven in het land van asiel om een inwilliging te krijgen van de gezinsherenigingsaanvraag. Als de familie ook als vluchtelingen in een ander land verblijft is het hebben van bestendig verblijf geen vanzelfsprekenheid. In bepaalde gevallen kan UNHCR hierbij helpen, bijvoorbeeld door de vluchteling te registreren bij UNHCR. In sommige landen is ook dit niet mogelijk, bijvoorbeeld omdat de regering verantwoordelijk is voor het registreren van vluchtelingen. Het enige wat UNHCR dan nog kan doen is bemiddelen met de autoriteiten.

Voor al dit soort verzoeken kunt u mailen naar: [email protected].

Ieder jaar nodigt de Nederlandse overheid 400 vluchtelingen uit om zich hier permanent te vestigen. Het hervestigingsprogramma is bedoeld om de meest kwetsbare vluchtelingen de kans te geven een nieuw leven op te bouwen in Nederland. Deze vluchtelingen worden door UNHCR voorgedragen en door de Nederlandse overheid geselecteerd.

Het UNHCR kantoor in Nederland is niet betrokken bij het identificeren van vluchtelingen voor hervestiging. Mochten je gevluchte familieleden of vrienden in nood verkeren en geen mogelijkheid hebben om contact op te nemen met het UNHCR-kantoor ter plaatse, dan kun je contact met ons opnemen.

UNHCR draagt alleen vluchtelingen voor die potentieel in aanmerking zouden kunnen komen voor hervestiging. De kans op een eventuele voordracht is echter zeer klein. Door het beperkte quotum krijgt minder dan 1% van alle vluchtelingen de kans zich te hervestigen.

Het kan zo zijn dat een vluchteling zich in Nederland bevindt, maar dat zijn of haar familie nog in het land van herkomst is. In dit geval komt het familielid niet in aanmerking voor hervestiging. Het hervestigingsprogramma is alleen bedoeld voor mensen die daadwerkelijk hun land zijn ontvlucht en zich in een land van toevlucht bevinden. Zij dienen zich dan eerst te registreren bij een lokaal UNHCR kantoor.

In Nederland is niet UNHCR, maar de overheid verantwoordelijk voor het registreren van vluchtelingen en het verlenen van vluchtelingenstatus. Een vluchteling in Nederland heeft toegang tot alle nodige faciliteiten en heeft de mogelijkheid om te integreren, en kan na vijf jaar zelfs de Nederlandse nationaliteit te verkrijgen. Vluchtelingen in Nederland kunnen daarom via UNHCR Nederland niet worden voorgedragen voor hervestiging naar een ander land. Wanneer een vluchteling in Nederland een verblijfsvergunning heeft gekregen maar toch liever in een ander land woont, bijvoorbeeld omdat familie van de vluchteling in dit land woont, dan zal dit geregeld moeten worden via de immigratiedienst van dat land. UNHCR kan hierbij niet van dienst zijn.