جمهوری اسلامی ایران میزبان یکی از بزرگترین جمعیتهای پناهندگان شهری در دنیا است و به مدت چهل سال میزبان میلیون‌ها افغانستانی بوده است. افغانستانی‌ها دومین جمعیت بزرگ پناهندگان در جهان و بیشترین جمعیت بیجاشده طولانیمدت را تشکیل میدهند.
فعالیت‌های کمیساریای عالی سازمان ملل متحد در امور پناهندگان در ایران توسط راه‌حل‌های راهبردی برای پناهندگان افغانستانی هدایت میشود. این راهبرد که توسط جمهوری اسلامی افغانستان، پاکستان و ایران با حمایت کمیساریا ایجاد شده، در سال 2012 میلادی به تایید جامعه‌ی بین‌المللی رسیده است و چارچوبی اولیه و منطقه‌ای را برای تعامل فرامرزی همچنین هماهنگیهای لازم برای اقامت قانونی پناهندگان افغانستانی را در دو کشور اصلی میزبان فراهم می‌آورد. راه‌حل‌های راهبردی برای پناهندگان افغانستانی بر افزایش مقاومت پناهندگان افغانستانی و همزیستی آنها با جوامع میزبان و جلب حمایت جهت تقسیم هرچه بیشتر و عادلانه تر مسئولیتها توسط جامعه بین‌المللی، در راستای پیمان جهانی پناهندگان تاکید دارد. بنابراین، نقشه راهی در اختیار دولت‌ها، سازمانهای بین‌المللی و سایر دست اندرکاران قرار میگیرد تا از این امرمهم که جوامع میزبان کمک مورد نیاز خود را دریافت می‌کنند همچنین پناهندگان نیز توانایی زندگی پرباری دارند، اطمینان حاصل شود.
در سال 2012 میلادی کمیته راهبردی چهار جانبه‌ای متشکل از 3 کشور افغانستان، ایران، پاکستان و کمیساریا تشکیل شد تا به اجرای این راهبرد در سطح منطقه کمک کند. آخرین نشست این کمیته در ماه اکتبر 2020 میلادی تشکیل شد.
بعلاوه، به منظور حمایت از اجرای راه‌حل‌های راهبردی برای پناهندگان افغانستانی و ارکان مربوطه در سطح ملی، کمیته‌های راهبردی ملی، متشکل از نمایندگان وزارتخانه‌های ذیربط و کمیساریا، در هر سه کشور تاسیس شده‌اند. کمیته‌های ملی، اسناد پروژه‌هایی که با اهداف و برنامه‌های راه‌حل‌های راهبردی برای پناهندگان افغانستانی همسو باشند را بازبینی و تایید می‌کنند، سپس گزارش آنها را به کمیته راهبردی چهارجانبه ارائه میدهند.
در تاریخ 16 ماه دسامبر 2019 میلادی ( برابر با 25 آذرماه 1398)، همزمان با برگزاری مجمع جهانی پناهندگان، کشورهای افغانستان، ایران، پاکستان و کمیساریا برای ایجاد یک سازوکار حمایتی راه‌حل‌های راهبردی برای پناهندگان افغانستانی، گرد هم آمدند. این سازوکار، دولت‌های حامی و سایر فعالین مرتبط را گرد هم آورده تا به شیوه‌های مختلفی از جمله بسیج حمایت‌های مالی بیشتر، بار دیگر توجه را بر وضعیت پناهندگان افغانستانی متمرکز کند.
سازوکار حمایتی راه‌حل‌های راهبردی برای پناهندگان افغانستانی به دنبال دستیابی به تقسیم عادلانه‌تر و قابل پیشبینی‌تر مسئولیتها با کشورها و جوامع میزبان و حمایت از یافتن راه حلهایی همانند کمک به کشورهای مبدا، در زمان مناسب می‌باشد.
از زمان ایجاد سازوکار حمایتی، فعالین متعددی از جمله بانک توسعه آسیایی، دانمارک، اتحادیه اروپا، آلمان، ایتالیا، ژاپن، جمهوری کره، قطر، سوئیس، ترکیه، برنامه توسعه سازمان ملل متحد و بانک جهانی به عضویت گروه اصلی سازوکار حمایتی در آمدهاند تا از حمایت پایدار از راه‌حل‌های راهبردی برای پناهندگان افغانستانی اطمینان حاصل کنند. علاوه بر تعهدات ملموس این گروه در حوزه‌های مالی، اقلام و کمک‌های فنی، از اعضای گروه اصلی خواسته شده نسبت به همکاری پایدار و مداوم میان مدت و طولانی مدت، با راه‌حل‌های راهبردی برای پناهندگان افغانستانی و سازوکار حمایتی، متعهد شوند.