Asielzoekers in Nederland

In Nederland kunnen asielzoekers bij de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) asiel aanvragen. Na de aanvraag start een asielprocedure, waarin de IND beoordeelt of de asielzoeker erkend wordt als vluchteling, wegens bijvoorbeeld oorlog of vervolging in het land van herkomst. Wanneer dit het geval is, dan ontvangt de asielzoeker een verblijfsvergunning. Deze verblijfsvergunning is nodig om in Nederland te mogen wonen.

Hoeveel asielzoekers zijn er in Nederland?

In 2023 vroegen in totaal 38.377 mensen asiel aan in Nederland. Dit is een lichte stijging ten opzichte van 2022, toen 35.535 mensen een eerste asielaanvragen deden. De jaren daarvoor lag de instroom wat lager, met name door de gevolgen van de COVID-19-pandemie en de maatregelen om verspreiding tegen te gaan.

In 2023 vroegen 5.804 alleenstaande kinderen asiel aan in Nederland. Dit aantal is toegenomen in de afgelopen jaren. In 2022 waren dit er 4.207.

Waar komen asielzoekers in Nederland vandaan?

Veruit de meeste asielzoekers die in Nederland asiel aanvragen komen nog altijd uit Syrië. Andere landen waar momenteel veel asielzoekers vandaan komen zijn Turkije, Jemen en Eritrea.

De meeste alleenstaande kinderen die asiel aanvragen komen momenteel uit Syrië, Eritrea, Somalië, Irak en Soedan.

Duidelijke asielprocedure

Het is niet eenvoudig om vast te stellen of iemand daadwerkelijk vluchteling is. Asielprocedures moeten daarom duidelijk en efficiënt zijn. Ook hebben asielzoekers er recht op om in een taal die zij beheersen gevraagd te worden naar hun motieven om asiel aan te vragen.

Binnen nationale asielprocedures moeten overheden in staat zijn om te bewijzen dat asielzoekers voldoen aan de criteria om beschermd te worden als vluchteling. De IND beslist namens de Nederlandse overheid of de asielzoeker wel of geen vluchteling is aan de hand van het Vluchtelingenverdrag en artikel 3 van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens. Dit doet de IND altijd op basis van het verhaal van de asielzoeker en de veiligheid in het land van herkomst.

Hoe verloopt een asielprocedure?

Nadat een asielzoeker asiel heeft aangevraagd bij de IND, start de asielprocedure. Na identificatie en registratie wordt de asielzoeker opgevangen door het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) dat onderdak, voedsel en begeleiding biedt. Om bij te komen van de reis en om de asielzoekers procedure voor te bereiden vindt er een rust- en voorbereidingstermijn van 6 dagen plaats. Deze dagen krijgt de asielzoeker informatie over de asielprocedure, hulp van een onafhankelijke advocaat en medisch advies voor zijn of haar asielprocedure.

Asielgehoor

Tijdens een gehoor met de IND kan de asielzoeker vertellen wie hij of zij is, waar hij of zij vandaan komt en hoe hij of zij in Nederland terecht is gekomen. De advocaat staat de asielzoeker tijdens deze gesprekken bij. Na het gehoor krijgt de asielzoeker een rapport van het gehoor toegestuurd. Samen met zijn advocaat kan hij aanvullingen en verbeteringen aan de IND sturen. Vervolgens beslist de IND of de asielzoeker in Nederland mag blijven, moet vertrekken of dat er een verlengde asielprocedure nodig is. Asielzoekers van wie de asielaanvraag is afgewezen, kunnen bij de rechter in beroep.

Hoe helpt UNHCR asielzoekers?

UNHCR zet zich wereldwijd in om de rechten en het welzijn van asielzoekers te waarborgen en ondersteuning te bieden bij de integratie of hervestiging in een land van aankomst. UNHCR Nederland houdt zich specifiek bezig met: 

  • Erop toezien dat de internationale standaarden en wetgeving met betrekking tot vluchtelingen en asielzoekers door de Nederlandse overheid worden nageleefd;
  • Het ondersteunen van de overheid met informatie over landen van herkomst, met juridische uitleg van begrippen en met voorstellen voor de wijze waarop een vluchteling geïdentificeerd kan worden;
  • Het monitoren van de kwaliteit van opvanglocaties voor asielzoekers in Nederland;
  • Vraagstukken en problemen met betrekking tot het Nederlands asielsysteem aan het licht brengen bij de Nederlandse asielautoriteiten en betrokken organisaties. 
  • Pleiten voor snelle toegang tot rechtvaardige en efficiënte asielprocedures;
  • Het bewustzijn van onderwerpen met betrekking tot de rechten van vluchtelingen en asielzoekers vergroten.

Terug naar land van herkomst

Asielzoekers kunnen naar hun land van herkomst worden teruggestuurd als er na het doorlopen van een eerlijke asielprocedure wordt geconcludeerd dat ze geen vluchteling zijn, of dat ze geen andere, bijzondere internationale bescherming nodig hebben.