UNHCR, de VN-Vluchtelingenorganisatie, spoort Zweden en Spanje aan om tijdens hun voorzitterschap van de Raad van de Europese Unie in 2023 ervoor te zorgen dat de EU mensen gedwongen op de vlucht daadwerkelijk beschermt. Zweden is de eerste helft van 2023 voorzitter van de Raad, gevolgd door Spanje vanaf juli.
Syrische vluchteling Minwar met zijn dochtertje in Spanje, 2019. © UNHCR/Markel Redondo
In een rapport dat vandaag gepubliceerd werd, stelt UNHCR aan EU-lidstaten een aantal eenvoudige maar doeltreffende stappen voor die zowel de landen als mensen op de vlucht ten goede zullen komen. UNHCR’s aanbevelingen voor het Zweedse en het Spaanse Voorzitterschap van de Raad van de Europese Unie vormen een doelmatig stappenplan, gebaseerd op goede voorbeelden uit 2022.
“De menslievendheid en solidariteit die het afgelopen jaar getoond werden door EU-landen ten aanzien van vluchtelingen uit Oekraïne tonen duidelijk aan dat Europa in staat is mensen op de vlucht welkom te heten en te beschermen op een ordelijke en doeltreffende wijze,” stelde Gonzalo Vargas Llosa, UNHCR’s vertegenwoordiger voor de EU. “UNHCR spoort de EU-voorzitters van 2023 aan om op deze goede voorbeelden verder te bouwen, en solidair te zijn met alle vluchtelingen en asielzoekers, waar ze ook vandaan mogen komen.”
De weg naar een betere bescherming van vluchtelingen in de EU is gebaseerd op een overeenkomst over en de uitvoering van het EU Migratie- en Asielpact, dat voorgesteld werd door de Europese Commissie in 2020, en is afhankelijk van de mate waarin EU-lidstaten het recht op asiel vrijwaren. Het Pact biedt de mogelijkheid op een allesomvattend, goed georganiseerd en voorspelbaar asiel- en migratiebeleid in de EU.
UNHCR kant zich tegen elke poging om deze potentiële hervorming te ondergraven, waaronder EU-voorstellen die verantwoordelijkheden, normen en praktijken omtrent asiel dreigen te ondermijnen en zo bescherming binnen Europa verzwakken. UNHCR raadt de Voorzitters van 2023 aan te focussen op het garanderen van toegang tot eerlijke en efficiënte asielprocedures, alsook op het tot stand brengen van werkende solidariteitsmechanismen die de verantwoordelijkheden herverdelen, zij het zonder af te wijken van de juridische plichten van de lidstaten.
Terwijl veel EU-lidstaten zich blijven inzetten voor vluchtelingen en hun Europese en internationale mensenrechtenplichten blijven naleven, blijven gewelddadige pushbacks en ernstige mensenrechtenschendingen aan de EU-grenzen plaatsvinden. Deze schendingen zijn levensgevaarlijk en ondermijnen fundamentele mensenrechten, inclusief het recht op toegang tot asiel en het recht op leven. Het verzekeren van toegang tot het grondgebied en tot het aanvragen van asiel, alsook het aanpakken van mensenrechtenschendingen aan de grenzen, zijn cruciale onderdelen van een eerlijk en duurzaam EU-asielstelsel.
De aanbevelingen van UNHCR zouden efficiënte en eerlijke asielprocedures garanderen, ook in tijden van crisis. Deze procedures bepalen wie nood heeft aan internationale bescherming en houden rekening met de bijkomende risico’s voor mensen met specifieke behoeften. De procedures moeten aangevuld worden met werkende solidariteitsmaatregelen om de duurzaamheid van het systeem te verzekeren.
De Solidariteitsverklaring van 2022 vormt een goede basis voor voorspelbare en levensreddende zoek-, reddings- en ontschepingsoperaties en een gedeelde verantwoordelijkheid tussen de EU-lidstaten. De menswaardige terugkeer van zij die terug willen keren naar hun land van herkomst of van zij die geen nood hebben aan internationale bescherming zijn eveneens onmisbaar voor een geloofwaardig en goed werkend beschermingssysteem.
Bijna drie kwart van alle vluchtelingen en andere mensen die nood hebben aan internationale bescherming wereldwijd verblijft in lage- en middeninkomenslanden. UNHCR moedigt de Voorzitters aan om internationale solidariteit en het herverdelen van verantwoordelijkheden te versterken door samen te werken met landen en regio’s waar de meeste mensen op de vlucht worden opgevangen. Overeenkomstig met het wereldwijd Vluchtelingenpact, moeten deze landen meer steun krijgen, inclusief door een uitbreiding van hervestigingsprogramma’s. Deze bijstand moet echter aanvullend zijn en kan geen vervanging vormen voor toegang tot asiel in Europa.
“Nu is het juiste moment voor Europa om een nieuwe visie te ontwikkelen op haar houding ten aanzien van vluchtelingen,” stelde Gonzalo Vargas Llosa. “Europa is sterker wanneer men samenwerkt, zoals we vorig jaar gezien hebben. Laat 2023 het jaar zijn waarin ervaring en politiek engagement vertaald werden in snelle en doelmatige actie en, uiteindelijk, in een betere bescherming in Europa voor alle mensen op de vlucht voor oorlog, geweld en vervolging.”
UNHCR staat klaar om de EU-voorzitters, -instellingen en -lidstaten te ondersteunen in een betere bescherming van vluchtelingen, asielzoekers en staatlozen in de EU en in de wereld.
Dit bericht werd oorspronkelijk gepubliceerd door UNHCR op 11 januari 2023.
Deel op Facebook Deel op Twitter
